ပရိညာ ၃-ပါး
ပရိညာယာတိ ဉာတပရိညာ တီရဏပရိညာ ပဟာနပရိညာတိ ဣမာဟိ တီဟိ ပရိညာဟိ ပရိဇာနိတြာ။ တတၳ ကတမာ ဉာတပရိညာ? ပဥၥကၡေႏၶ ပရိဇာနာတိ “အယံ ႐ူပကၡေႏၶာ, အယံ ေဝဒနာကၡေႏၶာ, အယံ သညာကၡေႏၶာ, အယံ သခၤါရကၡေႏၶာ, အယံ ဝိညာဏကၡေႏၶာ၊ ဣမာနိ ေတသံ လကၡဏ ရသ ပစၥဳပ႒ာန ပဒ႒ာနာနီ”တိ၊ အယံ ဉာတပရိညာ။ ကတမာ တီရဏပရိညာ? ဧဝံ ဉာတံ ကတြာ ပဥၥကၡေႏၶ တီေရတိ အနိစၥေတာ ေရာဂေတာတိ ဒြါစတၱာလီသာယ အာကာေရဟိ၊ အယံ တီရဏပရိညာ။ ကတမာ ပဟာနပရိညာ? ဧဝံ တီရယိတြာ အဂၢမေဂၢန ပဥၥသု ခေႏၶသု ဆႏၵရာဂံ ပဇဟတိ၊ အယံ ပဟာနပရိညာ။
(သဂါထာဝဂၢအ႒ကထာ၊ ေဒဝတာသံယုတ္၊ သမိဒၶြိသုတ္အဖြင့္၊ ၄၃။)
အယံ ဉာတပရိညာတိ ႐ူပါ႐ူပဓေမၼ လကၡဏာဒိေတာ ဉာေတ ကတြာ။
(သံယုတ္ဋီကာ၊ ၁၊ သမိဒၶိသုတ္အဖြင့္၊ ၈၉။)
ပရိညာယာတိ-ဟူသည္ကား၊ ဉာတပရိညာ တီရဏပရိညာ ပဟာနပရိညာတိ-ဟူေသာ၊ ဣမာဟိ တီဟိ ပရိညာဟိ-ဤသုံးပါေသာပရိညာတုိ႔ျဖင့္၊ ပရိဇာနိတြာ-ပုိင္းျခားလ်က္ သိ၍။ တတၳ-ထုိသုံးပါးေသာပရိညာတုိ႔ တြင္၊ ဉာတပရိညာ ကတမာ-ဉာတပရိညာသည္ အဘယ္နည္း? “အယံ-ဤတရားသည္၊ ႐ူပကၡေႏၶာ-႐ူပကၡႏၶာ, အယံ-သည္၊ ေဝဒနာကၡေႏၶာ-ေဝဒနာကၡႏၶာ, အယံ-သည္၊ သညာကၡေႏၶာ-သညာကၡႏၶာ, အယံ-သည္၊ သခၤါရကၡေႏၶာ-သခၤါရကၡႏၶာ, အယံ-သည္၊ ဝိညာဏကၡေႏၶာ-ဝိညာဏကၡႏၶာ၊ ဣမာနိ-ဤ႐ုပၸနသဘာဝစသည္ တုိ႔သည္၊ ေတသံ-ထုိ႐ူပကၡႏၶာစသည္တုိ႔၏၊ လကၡဏ ရသ ပစၥဳပ႒ာန ပဒ႒ာနာန-လကၡဏ ရသ ပစၥဳပ႒ာန္ ပဒ႒ာန္တုိ႔တည္း၊”ဣတိ-သုိ႔၊ ပဥၥကၡေႏၶာ-ခႏၶာငါးပါးတုိ႔ကုိ၊ ပရိဇာနာတိ-ပုိင္းျခား၍သိ၏၊ အယံ-ဤပရိညာသည္၊ ဉာတပရိညာ-ဉာတပရိညာမည္၏။ ကတမာ တီရဏပရိညာ-တီရဏပရိညာကား အဘယ္နည္း? ဧဝံ ဉာတံ-ဤသုိ႔ ႐ုပ္နာမ္တရားတုိ႔ကုိ လကၡဏ ရသစေသာအားျဖင့္ သိျခင္းကုိ၊ ကတြာ-ျပဳ၍၊ ပဥၥကၡေႏၶ-တုိ႔ကုိ၊ အနိစၥေတာ-အျမဲမရွိေသာအားျဖင့္၊ (ဒုကၡေတာ-ဆင္းရဲေသာအားျဖင့္၊) ေရာဂေတာ-အနာေရာဂါအားျဖင့္၊ ဣတိ-ဤသုိ႔အစရွိသည္ျဖင့္၊ ဒြါစတၱာလီသာယ-ေလးဆယ့္ႏွစ္ပါးေသာ၊ အာကာေရဟိ-အျခင္းအရာတုိ႔ျဖင့္၊ တီေရတိ-ႏႈိင္းခ်ိန္စူးစမ္းႏုိင္၏၊ အယံ-သည္၊ တီရဏပရိညာ-တီရဏပရိညာမည္၏။ ကတမာ ပဟာနပရိညာ-ပဟာနပရိညာဟူသည္ အဘယ္နည္း? ဧဝံ-ဤသုိ႔ ခႏၶာငါးပါးတုိ႔ကုိ ေလးဆယ့္ႏွစ္ပါးေသာအျခင္းအရာတုိ႔ျဖင့္၊ တီရယိတြာ-ႏႈိင္းခ်ိန္စုံစမ္း၍၊ အဂၢမေဂၢန-အရဟတၱမဂ္ျဖင့္၊ ပဥၥသု ခေႏၶသု-ခႏၶာငါးပါးတုိ႔၌၊ ဆႏၵရာဂံ-ဆႏၵရာဂကုိ၊ ပဇဟတိ-ပယ္၏၊ အယံ-သည္၊ ပဟာနပရိညာ-ပဟာနပရိညာမည္၏။
(မုိးထိမူ၊ သဂါထာဝဂၢအ႒ကထာအနက္။)
အယံ ဉာတပရိညာတိ-ကား၊ ႐ူပါ႐ူပဓေမၼ-႐ုပ္နာမ္ဓမၼတုိ႔ကုိ၊ လကၡဏာဒိေတာ-လကၡဏာအစရွိေသာ အားျဖင့္၊ ဉာေတ-သိအပ္သည္တုိ႔ကုိ၊ ကတြာ-ျပဳ၍။
(သံယုတ္ဋီကာ၊ ၁၊ သမိဒၶိသုတ္အဖြင့္၊ အနက္။)
တိေႆာ ဟိ ပရိညာ ဉာတပရိညာ တီရဏပရိညာ ပဟာနပရိညာ စ။ တတၳ “႐ုပၸနလကၡဏံ ႐ူပံ၊ ေဝဒယိတလကၡဏာ ေဝဒနာ”တိ ဧဝံ ေတသံ ေတသံ ဓမၼာနံ ပစၥတၱလကၡဏသလႅကၡဏဝေသန ပဝတၱာ ပညာ ဉာတပရိညာ နာမ။ “႐ူပံ အနိစၥံ ဒုကၡံ အနတၱာ, ေဝဒနာ အနိစၥာ ဒုကၡာ အနတၱာ”တိအာဒိနာ နေယန ေတသံ ေတသံ ဓမၼာနံ သာမညလကၡဏံ အာေရာေပတြာ ပဝတၱာ လကၡဏာရမၼဏိကဝိပႆနာ ပညာ တီရဏပရိညာ နာမ။ ေတသုေယဝ ပန ဓေမၼသု နိစၥသညာဒိပဇဟနဝေသန ပဝတၱာ လကၡဏာရမၼဏိက ဝိပႆနာဝ ပဟာနပရိညာ နာမ။
တတၳ သခၤါရပရိေစၧဒေတာ ပ႒ာယ ယာဝ ပစၥယပရိဂၢဟာ ဉာတပရိညာယ ဘူမိ။ ဧတသၼႎ ဟိ အႏၲေရ ဓမၼာနံ ပစၥတၱလကၡဏပဋိေဝဓေႆဝ အာဓိပစၥံ ေဟာတိ။ ကလာပသမၼသနေတာ ပ႒ာယ ယာဝ ဥဒယဗၺယာႏုပႆနာ တီရဏပရိညာယ ဘူမိ။ ဧတသၼႎ ဟိ အႏၲေရ သာမညလကၡဏပဋိေဝဓေႆဝ အာဓိပစၥံ ေဟာတိ။ ဘဂၤါႏုပႆနံ အာဒႎ ကတြာ ဥပရိ ပဟာနပရိညာယ ဘူမိ။ တေတာ ပ႒ာယ ဟိ “အနိစၥေတာ အႏုပႆေႏၲာ နိစၥသညံ ပဇဟတိ၊ ဒုကၡေတာ အႏုပႆေႏၲာ သုခသညံ ပဇဟတိ၊ အနတၱေတာ အႏုပႆေႏၲာ အတၱသညံ ပဇဟတိ၊ နိဗၺိႏၵေႏၲာ နႏၵႎ ပဇဟတိ၊ ဝိရဇၨေႏၲာ ရာဂံ ပဇဟတိ၊ နိေရာေဓေႏၲာ သမုဒယံ ပဇဟတိ၊ ပဋိနိႆဇၨေႏၲာ အာဒါနံ ပဇဟတီ”တိ ဧဝံ နိစၥသညာဒိပဟာနသာဓိကာနံ သတၱႏၷံ အႏုပႆနာနံ အာဓိပစၥံ ေဟာတိ။
(ပဋိသမၻိဒါမဂၢအ႒ကထာ၊ ၁၊ ၃၂။)
“႐ူပံ-႐ုပ္သည္၊ ႐ုပၸနလကၡဏံ-ေဖာက္ျပန္ျခင္းလကၡဏာရွိ၏၊ ေဝဒနာ-ေဝဒနာသည္၊ ေဝဒယိတလကၡဏာ -ခံစားျခင္းလကၡဏာရွိ၏၊”ဣတိ ဧဝံ-ဤသုိ႔၊ ေတသံ ေတသံ ဓမၼာနံ-ထုိထုိခႏၶာအစရွိေသာတရားတုိ႔၏၊ ပစၥတၱလကၡဏသလႅကၡဏဝေသန-အသီးသီးေသာလကၡဏာကုိ ေကာင္းစြာမွတ္သည္၏အစြမ္းျဖင့္၊ ဝါ-႐ုပၸနအစရွိေသာ ပစၥတၱလကၡဏာ, သလႅကၡဏလကၡဏာအစရွိေသာ ပစၥတၱလကၡဏာကုိ ေကာင္းစြာမွတ္သည္၏အစြမ္းျဖင့္၊ ပဝတၱာ-ျဖစ္ေသာ၊ ပညာ-ပညာသည္၊ ဉာတပရိညာ နာမ-ဉာတပရိညာမည္၏။ “႐ူပံ-႐ူပကၡႏၶာသည္၊ အနိစၥံ-မျမဲ၊ ဒုကၡံ-ဆင္းရဲ၏၊ အနတၱာ-အစုိးမရ၊ ေဝဒနာ-ေဝဒနာသည္၊ အနိစၥာ-မျမဲ၊ ဒုကၡာ-ဆင္းရဲ၏၊ အနတၱာ-အစုိးမရ၊” ဣတိအာဒိနာ-ဤသုိ႔အစရွိေသာ၊ နေယန-နည္းျဖင့္၊ ေတသံ ေတသံ ဓမၼာနံ-ထုိထုိတရားတုိ႔၏၊ သာမညလကၡဏံ-သာမညလကၡဏာသုိ႔၊ အာေရာေပတြာ-တင္၍၊ ပဝတၱာ-ေသာ၊ လကၡဏာရမၼဏိက ဝိပႆနာပညာ-လကၡဏာေရးလွ်င္ အာ႐ုံရွိေသာ ဝိပႆနာပညာသည္၊ တီရဏပရိညာ နာမ-တီရဏပရိညာမည္၏။ ပန-ထုိမွတပါး၊ ေတသုေယဝ-ထုိဉာတပရိညာ တီရဏပရိညာတုိ႔၏အာ႐ုံသာလွ်င္ ျဖစ္ကုန္ေသာ၊ ဓေမၼသု-ခႏၶာအစရွိေသာ တရားတုိ႔၌၊ နိစၥသညာဒိပဇဟနဝေသန-နိစၥသညာအစရွိသည္ကုိ ပယ္သည္၏အစြမ္းျဖင့္၊ ပဝတၱာ-ေသာ၊ လကၡဏာရမၼဏိက ဝိပႆနာဝ-လကၡဏာေရးလွ်င္ အာ႐ုံရွိေသာ ဝိပႆနာပညာသည္သာလွ်င္၊ ပဟာနပရိညာ နာမ-ပဟာနပရိညာ မည္၏။
တတၳ-ထုိသုံးပါးတုိ႔တြင္၊ သခၤါရပရိေစၧဒေတာ-သခၤါရတုိ႔ကုိ ပုိင္းျခားသည္မွ၊ ဝါ-နာမ႐ူပပရိဂၢဟဉာဏ္မွ၊ ပ႒ာယ-စ၍၊ ယာဝ ပစၥယပရိဂၢဟာ-နာမ္႐ုပ္တုိ႔၏အေၾကာင္းကုိ သိမ္းဆည္းသည္တုိင္ေအာင္၊ ဝါ-ပစၥယ ပရိဂၢဟဉာဏ္တုိင္ေအာင္၊ ဉာတပရိညာယ-ဉာတပရိညာ၏၊ ဘူမိ-အရာမည္၏။ ဟိ သစၥံ-မွန္၏၊ ဧတသၼႎ အႏၲေရ-ဤအတြင္း၌၊ ဓမၼာနံ-႐ူပကၡႏၶာစေသာ တရားတုိ႔၏၊ ပစၥတၱလကၡဏပဋိေဝဓေႆဝ-အသီးသီးေသာ လကၡဏာကုိ ထုိးထြင္း၍ သိတတ္ေသာ ပညာ၏သာလွ်င္၊ အာဓိပစၥံ-အစုိးရသည္၏အျဖစ္သည္၊ ေဟာတိ-၏၊ ကလာပသမၼသနေတာ-ကလာပသမၼသနဉာဏ္မွ၊ ပ႒ာယ-စ၍၊ ယာဝ ဥဒယဗၺယာႏုပႆနာ-ဥဒယဗၺယာႏုပႆနာဉာဏ္တုိင္ေအာင္၊ တီရဏပရိညာယ-၏၊ ဘူမိ-အရာမည္၏၊ ဟိ သစၥံ-၏၊ ဧတသၼႎ အႏၲေရ-၌၊ သာမညလကၡဏပဋိေဝဓေႆဝ-သာမညလကၡဏာကုိထုိးထြင္း၍ သိတတ္ေသာ ပညာ၏သာလွ်င္၊ အာဓိပစၥံ-သည္၊ ေဟာတိ-၏။ ဘဂၤါႏုပႆနံ-ဘဂၤါႏုပႆနာဉာဏ္ကုိ၊ အာဒႎ ကတြာ-အဦးအစကိုျပဳ၍၊ ဥပရိ-အထက္၌၊ ပဟာနပရိညာယ-၏၊ ဘူမိ-အရာမည္၏။ ဟိ သစၥံ-မွန္၏၊ တေတာ-ထုိဘဂၤါႏုပႆနာဉာဏ္မွ၊ ပ႒ာယ-၍၊ “အနိစၥေတာ-အနိစၥအားျဖင့္၊ အႏုပႆေႏၲာ-႐ႈေသာပုဂၢဳိလ္သည္၊ နိစၥသညံ-နိစၥသညာကုိ၊ ပဇဟတိ-စြန္႔ပစ္၏၊ ဒုကၡေတာ-ဒုကၡအားျဖင့္၊ အႏုပႆေႏၲာ-သည္၊ သုခသညံ-သုခသညာကုိ၊ ပဇဟတိ-၏၊ အနတၱေတာ-အနတၱအားျဖင့္၊ အႏုပႆေႏၲာ-သည္၊ အတၱသညံ-အတၱသညာကုိ၊ ပဇဟတိ-၏၊ နိဗၺိႏၵေႏၲာ-ၿငီးေငြ႔ေသာ ပုဂၢဳိလ္သည္၊ နႏၵႎ-သပၸီတိကတဏွာကုိ၊ ပဇဟတိ-၏၊ ဝိရဇၨေႏၲာ-တပ္ျခင္းကင္းေသာ ပုဂၢဳိလ္သည္၊ ရာဂံ-နိပၸီတိကရာဂကုိ၊ ပဇဟတိ-၏၊ နိေရာေဓေႏၲာ-ခ်ဳပ္ေစေသာပုဂၢဳိလ္သည္၊ သမုဒယံ-အနာဂတ္ဘင္၏အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ သမုဒယကုိ၊ ပဇဟတိ-၏၊ ပဋိနိႆဇၨေႏၲာ-စြန္႔ေသာပုဂၢဳိလ္သည္၊ အာဒါနံ-တဏွာဒိ႒ိအားျဖင့္ စြဲလမ္းျခင္းကုိ၊ ပဇဟတိ-၏၊”ဣတိ ဧဝံ-သုိ႔၊ နိစၥသညာဒိပဟာနသာဓိကာနံ-နိစၥသညာအစရွိသည္ကုိ ပယ္ျခင္းကုိၿပီးေစတတ္ကုန္ေသာ၊ သတၱႏၷံ-ခုနစ္ပါးကုန္ေသာ၊ အႏုပႆနာနံ-အႏုပႆနာတုိ႔၏၊ အာဓိပစၥံ-သည္၊ ေဟာတိ-၏။
(မုိးထိမူ၊ ပဋိသမၻိဒါမဂၢအ႒ကထာအနက္၊ ၁-၁ဝ၂-၁ဝ၃။)
ဉာတတီရဏပဟာနဝေသန တိဝိဓာ ပရိညာ။ တတၳ ကတမာ ဉာတပရိညာ? သဗၺံ ေတဘူမကံ နာမ႐ူပံ “ဣဒံ ႐ူပံ, ဧတၱကံ ႐ူပံ၊ န ဣေတာ ဘိေယ်ာ၊ ဣဒံ နာမံ, ဧတၱကံ နာမံ, န ဣေတာ ဘိေယ်ာ”တိ ဘူတုပါဒါယေဘဒံ ႐ူပံ ဖႆာဒိေဘဒံ နာမဥၥ လကၡဏရသပစၥဳပ႒ာနပဒ႒ာနေတာ ဝဝတၳေပတိ၊ ကမၼာဝိဇၨာဒိကဥၥႆ ပစၥယံ ပရိဂၢဏွာတိ၊ အယံ ဉာတပရိညာ။ ကတမာ တီရဏပရိညာ? ဧဝံ ဉာတံ ကတြာ တံ သဗၺံ တီေရတိ အနိစၥေတာ ဒုကၡေတာ ေရာဂေတာတိ ဒြါစတၱာလီသာယ အာကာေရဟိ၊ အယံ တီရဏပရိညာ နာမ။ ကတမာ ပဟာနပရိညာ? ဧဝံ တီရယိတြာ အဂၢမေဂၢန သဗၺသၼႎ ဆႏၵရာဂံ ပဇဟတိ၊ အယံ ပဟာနပရိညာ နာမ။
ဒိ႒ိဝိသုဒၶိကခၤါဝိတရဏဝိသုဒၶိေယာ ဝါ ဉာတပရိညာ၊ မဂၢါမဂၢပဋိပဒါဉာဏဒႆနဝိသုဒၶိအာဒေယာ, ကလာပသမၼသနာဒိအႏုေလာမပရိေယာသာနာ ဝါ ပညာ တီရဏပရိညာ၊ အရိယမေဂၢ ဉာဏံ နိပၸရိယာေယန ပဟာနပရိညာ။
(သာရတၳဒီပနီဋီကာ၊ ၂၊ ၂ဝ-၂၂။)
ဝါ-တနည္းကား၊ ဒိ႒ိဝိသုဒၶိကခၤါဝိတရဏဝိသုဒၶိေယာ-ဒိ႒ိဝိသုဒၶိ, ကခၤါဝိတရဏဝိသုဒၶိတုိ႔သည္၊ ဉာတပရိညာ-ဉာတပရိညာမည္၏၊ မဂၢါမဂၢပဋိပဒါဉာဏဒႆနဝိသုဒၶိအာဒေယာ-မဂၢါမဂၢဉာဏဒႆနဝိသုဒၶိ, ပဋိပဒါဉာဏဒႆနဝိသုဒၶိ အစရွိသည္တုိ႔သည္လည္းေကာင္း၊ ကလာပသမၼသနာဒိ အႏုေလာမ ပရိေယာသာနာ-ကလာပသမၼသနအစ အႏုေလာမ အဆုံးရွိကုန္ေသာ၊ ပညာ ဝါ-ပညာတုိ႔သည္လည္းေကာင္း၊ တီရဏပရိညာ-တီရဏပရိညာမည္၏၊ အရိယမေဂၢ-အရိယ မဂ္၌၊ ဉာဏံ-ဉာဏ္သည္၊ နိပၸရိယာေယန-မုခ်အားျဖင့္၊ ပဟာနပရိညာ-ပဟာနပရိညာမည္၏။
(သာရတၳဋီကာအနက္။)
ဆရာေတာ္ ဦးေဇာတာလကၤာရ
ဓမၼာနႏၵ ဝိဟာရ
ဟာ့ဖ္မြန္းေဗးၿမိဳ႔
No comments:
Post a Comment