အဆိပ္ဆုိတာ---

အဆိပ္ဆုိတာ

အာ႐ုံတစ္ခုဟာ ပုထုဇဥ္ပုဂၢဳိလ္အား မေလ်ာက္ပတ္လွ်င္ ရဟႏၲာပုဂၢဳိလ္အားလည္း မေလ်ာက္ပတ္သည္သာ တည္း၊ ဥပမာ-အဆိပ္ကုိ သိ၍ စားမိသည္ျဖစ္ေစ, မသိ၍ စားမိသည္ျဖစ္ေစ အဆိပ္သည္ အဆိပ္ပင္တည္း။

တတၳ သိယာ– ပုထုဇၨနႆ တာဝ အာရမၼဏံ အသပၸါယံ ေဟာတု၊ ခီဏာသဝႆ ကထံ အသပၸါယႏၲိ။ ယဒေဂၢန ပုထုဇၨနႆ အသပၸါယံ၊ တဒေဂၢန ခီဏာသဝႆာပိ အသပၸါယေမဝ။ ဝိသံ နာမ ဇာနိတြာ ခါဒိတမၸိ အဇာနိတြာ ခါဒိတမၸိ ဝိသေမဝ။ န ဟိ ခီဏာသေဝနပိ “အဟံ ခီဏာသေဝါ”တိ အသံဝုေတန ဘဝိတဗၺံ။ ခီဏာသေဝနပိ ယုတၱပယုေတၱေနဝ ဘဝိတုံ ဝ႗တိ။

(ဥပရိပဏၰာသအ႒ကထာ၊ သုနကၡတၱသုတ္အဖြင့္၊ ၃၆။)

တတၳ- ထုိ ဌာနံ ေခါ ပေနတံ အစရွိေသာပါဌ္၌၊ (ကႆစိ- တစုံတေယာက္ေသာ၊ ေစာဒကႆ- ေစာဒကဆရာ၏၊ ေစာဒနာ- ေစာဒနာျခင္းသည္၊) သိယာ- ျဖစ္ရာ၏၊ (ကႎ သိယာ- အဘယ္သုိ႔ ျဖစ္ရာသနည္းဟူမူကား၊) ပုထုဇၨနႆ- အဓိမာနိကျဖစ္ေသာ ပုထုဇဥ္ပုဂၢဳိလ္အား၊ အာရမၼဏံ- အာ႐ုံသည္၊ အသပၸါယံ- မေလ်ာက္ပတ္သည္၊ တာဝ ေဟာတု- ျဖစ္တန္ေစ၊ ခီဏာသဝႆ- ရဟႏၲာပုဂၢဳိလ္အား၊ ကထံ-အဘယ္သုိ႔၊ အသပၸါယံ- သည္၊ ေဟာတိ- ျဖစ္သနည္း? ဣတိ- ဤကားေစာဒနာတည္း။

ယဒေဂၢန ေယန ဘာေဂန- အၾကင္အဖုိ႔ျဖင့္၊ ပုထုဇၨနႆ- ပုထုဇဥ္ျဖစ္ေသာ အဓိမာနိကပုဂၢဳိလ္အား၊ အသပၸါယံ- မေလ်ာက္ပတ္၊ တဒေဂၢန- ထုိအဖုိ႔ျဖင့္ ခီဏာသဝႆာပိ- ရဟႏၲာပုဂၢဳိလ္အားလည္း၊ အသပၸါယေမဝ- မေလ်ာက္ပတ္သည္သာတည္း။ ဝိသံ နာမ- အဆိပ္မည္သည္၊ ဇာနိတြာ-သိ၍၊ ခါဒိတမၸိ- စားသည္မူလည္းျဖစ္ေစ၊ အဇာနိတြာ- မသိမူ၍၊ ခါဒိတမၸိ- လည္းျဖစ္ေစ၊ ဝိသေမဝ- အဆိပ္ပင္သာတည္း။ ဟိ-ဆန္႔က်င္စကားဆုိဦးအံ့၊ ခီဏာသေဝနပိ- ရဟႏၲာပုဂၢဳိလ္သည္လည္း၊ “အဟံ- ငါသည္ကား၊ ခီဏာသေဝါ-ရဟႏၲာတည္း”ဣတိ-ဤသုိ႔ႏွလုံး သြင္း၍၊ အသံဝုေတန- မေစာင့္ေရွာက္အပ္ေသာ ဣေျႏၵရွိသည္၊ န ဘဝိတဗၺံ- မျဖစ္ရာ။ ခီဏာသေဝနပိ-သည္ လည္း၊ ယုတၱပယုေတၱေနဝ- အားထုတ္ျခင္း အျပားအားျဖင့္ အားထုတ္ျခင္းရွိသည္သာလွ်င္၊ ဝါ- လြန္စြာအားထုတ္ ျခင္းရွိသည္သာလွ်င္၊ ဘဝိတုံ- ျဖစ္ျခင္းငွါ၊ ဝ႗တိ-သင့္၏။

(ဥပရိပဏၰာသအ႒ကထာ၊ သုနကၡတၱသုတ္အဖြင့္အနက္။)

ဆရာေတာ္ ဦးေဇာတာလကၤာရ

ဓမၼာနႏၵ ဝိဟာရ

ဟာ့ဖ္မြန္းေဗးၿမိဳ႔

အကဲ့ရဲ႔မွ လြတ္ေသာသူမရွိ---

အကဲ့ရဲ႔မွ လြတ္ေသာသူမရွိ

စကားတစ္ခြန္းမွ် မေျပာေသာေၾကာင့္ ေရဝတမေထရ္ကုိလည္းေကာင္း, အဘိဓမၼာတရားကုိေဟာေသာ္လည္း မမွတ္သားႏုိင္ေသာေၾကာင့္ အရွင္သာရိပုတၱရာမေထရ္ကုိ လည္းေကာင္း, အနည္းငယ္မွ်ေသာတရားကုိသာလွ်င္ ေဟာေသာေၾကာင့္ အရွင္အာနႏၵာမေထရ္ကုိ လည္းေကာင္း အမ်က္ထြက္ၾကသည္ဟု ေလွ်ာက္ဆုိလာေသာ အတုလ ဥပါသကာအား ဘုရားရွင္က “ဒါယကာ အတုလ, ထုိကဲ့ရဲ႔ျခင္းသည္ ေရွးအခါမွစ၍ အေလ့အလာျဖစ္သည္သာ၊ ဆိတ္ဆိတ္ေနေသာသူကုိ လည္းေကာင္း, မ်ားမ်ားေျပာဆုိတတ္ေသာသူကုိ လည္းေကာင္း, နည္းနည္းေျပာဆုိတတ္ေသာ သူကုိလည္းေကာင္း ကဲ့ရဲ႔ၾကစျမဲသာတည္း၊ စင္စစ္ ကဲ့ရဲ႔အပ္သည္သာလွ်င္ျဖစ္ေသာသူသည္ လည္းေကာင္း, စင္စစ္ ခ်ီးမြမ္းအပ္သည္သာလွ်င္ျဖစ္ေသာသူသည္ လည္းေကာင္း မရွိ၊ ျပည့္ရွင္မင္းကုိလည္း အခ်ဳိ႔သူတုိ႔က ကဲ့ရဲ႔ၾက၏၊ အခ်ဳိ႔သူ တုိ႔က ခ်ီးမြမ္းၾက၏၊ မဟာပထဝီေျမႀကီးကုိလည္းေကာင္း, လ ေနတုိ႔ကုိလည္းေကာင္း အခ်ဳိ႔သူတုိ႔က ကဲ့ရဲ႔ၾက၏၊ အခ်ဳိ႔သူတုိ႔က ခ်ီးမြမ္းၾက၏၊ ပရိသတ္ေလးပါး၏အလယ္၌ တရားေဟာေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရားကုိေသာ္လည္း အခ်ဳိ႔သူတုိ႔က ကဲ့ရဲ႔ၾက၏၊ အခ်ဳိ႔သူတုိ႔က ခ်ီးမြမ္းၾက၏၊ အႏၶြဗာလျဖစ္ေသာ သူမုိက္တုိ႔၏ ကဲ့ရဲ႔ျခင္းသည္လည္းေကာင္း, ခ်ီးမြမ္းျခင္းသည္ လည္းေကာင္း ပမာဏမဟုတ္၊ လ်င္စြာသိႏုိင္ မွတ္ႏုိင္ေသာ ပညာရွိသူ၏ ကဲ့ရဲ႔ျခင္းသည္ ကဲ့ရဲ႔ျခင္းမည္၏၊ ခ်ီးမြမ္းျခင္းသည္ ခ်ီးမြမ္းျခင္းမည္၏ဟု မိန္႔ေတာ္မူ၍ ဤဂါထာတုိ႔ကုိ ေဟာေတာ္မူ၏။

ေပါရာဏေမတံ အတုလ၊ ေနတံ အဇၨတနာမိဝ။
နိႏၵႏၲိ တုဏွိမာသီနံ၊ နိႏၵႏၲိ ဗဟုဘာဏိနံ။
မိတဘာဏိမၸိ နိႏၵႏၲိ၊ နတၳိ ေလာေက အနိႏၵိေတာ။
န စာဟု န စ ဘဝိႆတိ၊ န ေစတရဟိ ဝိဇၨတိ။
ဧကႏၲံ နိႏၵိေတာ ေပါေသာ၊ ဧကႏၲံ ဝါ ပသံသိေတာ။
ယံ ေစ ဝိၫူ ပသံသႏၲိ၊ အႏုဝိစၥ သုေဝ သုေဝ။
အစၧိဒၵဝုတၱႎ ေမဓာဝီ၊ ပညာသီလသမာဟိတံ။
နိကၡံ ဇေမၺာနဒေႆဝ၊ ေကာ တံ နိႏၵိတုမရဟတိ။
ေဒဝါပိ နံ ပသံသႏၲိ၊ ျဗဟၼဳနာပိ ပသံသိေတာ”တိ။

(ဓမၼပဒပါဠိေတာ္၊ အတုလဥပါသကဝတၳဳ၊ ဂါထာ ၂၂၇-၂၃ဝ။)

အတုလ- အတုလမည္ေသာ ဥပါသကာ၊ ဧတံ- ဤကဲ့ရဲ့ျခင္း, ခ်ီးမြမ္းျခင္းသည္၊ ေပါရာဏံ- ေရွးမွစ၍ ျဖစ္၏၊ ဧတံ- ဤကဲ့ရဲ့ျခင္း, ခ်ီးမြမ္းျခင္းသည္၊ အဇၨတနာမိဝ- ယခုမွျဖစ္သကဲ့သုိ႔၊ န (ေဟာတိ)-မဟုတ္၊ တုဏွိမာသိနံ ပိ- ဆိတ္ဆိတ္ေနေလ့ ရွိေသာသူကုိလည္း၊ နိႏၵႏၲိ- အဆြံ႔အအ, တစုံတခုကုိ မသိေသာသူကဲ့သုိ႔ ဆိတ္ဆိတ္ေန၏ဟူ၍ ကဲ့ရဲ့ကုန္၏၊ ဗဟုဘာဏိမၸိ- စကားမ်ားမ်ားေျပာဆုိေလ့ရွိေသာသူကုိလည္း၊ နိႏၵႏၲိ- ေလခတ္ေသာ ထန္းရြက္ကဲ့သုိ႔ တဖ်စ္ဖ်စ္ျမည္လ်က္ စကားအဆုံးမရွိဟု ကဲ့ရဲ႔ၾကကုန္၏၊ မိတဘာဏိမၸိ- စကားနည္းနည္း ေျပာဆုိေလ့ရွိေသာသူကုိလည္း၊ နိႏၵႏၲိ- မိမိ၏စကားကုိ ေရႊေငြကဲ့သုိ႔ မွတ္ထင္လ်က္ တလုံးစ, ႏွစ္လုံးစ ေျပာဆုိၿပီးလွ်င္ ဆိတ္ဆိတ္ေန၏ဟု ကဲ့ရဲ႔ၾကကုန္၏၊ ေလာေက- ေလာက၌၊ အနိႏၵိေတာ- အကဲ့ရဲ႔မခံရေသာသူမည္သည္၊ ဝါ- အကဲ့ရဲ႔လြတ္ေသာသူမည္သည္၊ နတၳိ- မရွိ။

ဧကႏၲံ- စင္စစ္အားျဖင့္၊ နိႏၵိေတာ- ကဲ့ရဲ႔အပ္ေသာ၊ ေပါေသာ ဝါ- သတၱဝါသည္လည္းေကာင္း၊ ဝါ- လူသည္လည္းေကာင္း၊ ဧကႏၲံ- စင္စစ္အားျဖင့္၊ ပသံသိေတာ- ခ်ီးမြမ္းအပ္ေသာ၊ ေပါေသာ ဝါ- သည္လည္းေကာင္း၊ န စ အဟု- ေရွးအတိတ္၌ မျဖစ္စဖူး၊ န စ ဘဝိႆတိ- ေနာက္အနာဂတ္၌လည္း မျဖစ္လတံ့၊ ဧတရဟိ စ- ယခု ပစၥဳပၸန္၌လည္း၊ န ဝိဇၨတိ- မရွိ။

အစၧိဒၵဝုတၱႎ- မက်ဳိးမျပတ္ေသာ အက်င့္သိကၡာရွိေသာ၊ ဝါ- မပ်က္စီးေသာ အသက္ေမြးျခင္းရွိေသာ၊ ေမဓာဝႎ- ထက္ျမက္ေသာ ဓေမၼာဇပညာျဖင့္ ပညာရွိေသာ၊ ပညာသီလသမာဟိတံ- ေလာကီေလာကုတၱရာပညာ, စတုပါရိသုဒၶိ သီလႏွင့္ျပည့္စုံေသာ၊ ယံ ဘိကၡဳံ- အၾကင္ရဟန္းကုိ၊ ဝိၫူ- ပညာရွိတုိ႔သည္၊ သုေဝ သုေဝ- ေန႔တုိင္း ေန႔တုိင္း၊ အႏုဝိစၥ- ခ်ီးမြမ္းသင့္, ကဲ့ရဲ႔သင့္သည္ကုိ သိရွိ၍၊ ပသံသႏၲိ- ခ်ီးမြမ္းၾကကုန္၏။

တံ ဘိကၡဳံ- ထုိရဟန္းကုိ၊ ဇေမၺာနဒႆ- ဇမၺဴရာဇ္ေရႊ၏၊ နိကၡံ ဣဝ- တစ္နိကၡကဲ့သုိ႔၊ ေကာ- အဘယ္သူသည္၊ နိႏၵိတုံ- ကဲ့ရဲ႔ျခင္းငွါ၊ အရဟတိ- ထုိက္အံ့နည္း? နံ ဘိကၡဳံ- ထုိရဟန္းကုိ၊ ေဒဝါပိ- နတ္တုိ႔သည္လည္း၊ ပသံသႏၲိ- ခ်ီးမြမ္းၾကကုန္၏၊ ေသာ ဘိကၡဳ- ထုိရဟန္းကုိ၊ ျဗဟၼဳနာပိ- စၾကဝဠာတုိက္တေသာင္းမွ ျဗဟၼာအေပါင္းသည္လည္း၊ ပသံသိေတာ- ခ်ီးမြမ္းအပ္၏။ ဣတိ- သုိ႔၊ အာဟ- ေဟာေတာ္မူ၏။

ဆရာေတာ္ ဦးေဇာတာလကၤာရ

ဓမၼာနႏၵ ဝိဟာရ

ဟာ့ဖ္မြန္းေဗးၿမိဳ႔

တစ္နိကၡဟူသည္---

စပါးေစ့ ၄-လုံး    ၁-ခ်င္ေရြး၊
၂-ခ်င္ေရြး        ၁-မာသက (၁-ပဲ)၊
၅-မာသက      ၂-အကၡ (၁ဝ-ေရြး)၊
၈-အကၡ          ၁-ဓာရဏ (၄ဝ-ေရြး)၊
၅-ဓာရဏ        ၁-သုဝဏၰ (၂ဝဝ-ေရြး)၊
၅-သုဝဏၰ        ၁-နိကၡ (၁,ဝဝဝ-ေရြး)။

မဟုတ္မမွန္ အဆဲမခံရသူ မရွိ---

မဟုတ္မမွန္ အဆဲမခံရသူ မရွိ

အဘူတေကၠာေသန ပန ပရိမုေတၱာ နာမ နတၳိ။
(သဂါထာဝဂၢအ႒ကထာ၊ ေဒဝတာသံယုတ္၊ ဟိရီသုတ္အဖြင့္၊ ၃၆။)

ပန-စင္စစ္၊ အဘူတေကၠာေသန- မဟုတ္မမွန္ေသာ ဆဲေရးေၾကာင္းျဖင့္၊ ပရိမုေတၱာ နာမ- လြတ္ေသာသူ မည္သည္၊ နတၳိ- မရွိ။

အဘူေတန အဘူတေကၠာေသန ပရိမုေတၱာ နာမ နတၳိ ဗာလာနဥၥ ဇနာနံ ပရာပဝါေဒ ယုတၱပယုတၱဘာဝေတာ။

(သံယုတ္ဋီကာ၊ ၁၊ ၈၁။)

ဗာလာနံ- မုိက္ကုန္ေသာ၊ ဇနာနံစ- လူတုိ႔အားလည္း၊ ပရာပဝါေဒ- သူတပါးစြပ္စြဲျခင္း၌၊ ယုတၱပယုတၱ ဘာဝေတာ- အားထုတ္သည္၏အျဖစ္ေၾကာင့္၊ အဘူေတန- မဟုတ္မမွန္ေသာ၊ အဘူတေကၠာေသန- ျဖင့္၊ ပရိမုေတၱာ နာမ- မည္သည္၊ နတၳိ- မရွိ။

ဆရာေတာ္ ဦးေဇာတာလကၤာရ

ဓမၼာနႏၵ ဝိဟာရ

ဟာ့ဖ္မြန္းေဗးၿမိဳ႔

ေလာကေစာင့္တရား ၂-ပါး---

ေလာကပါလ (ေလာကေစာင့္) တရား ၂-ပါး

ေလာကေစာင့္တရား ၂-ပါးမွာ--- ဟိရီႏွင့္ ၾသတၱပၸျဖစ္၏၊ ဤတရား ၂-ပါးက ေလာကကုိ ေစာင့္ေရွာက္ေနသည့္ အတြက္ လူ႔ေလာကမွာ “အမိ, မိႀကီး မိေထြး, ဦးရီးမယား, ဆရာ့မယား, ဦးႀကီး ဦးေလး ဘႀကီး ဘေထြးတုိ႔၏မယား စသည္တုိ႔ဟူ၍ အသိအမွတ္ထား ေလးစားေနၾက၏၊ အကယ္၍ ဟိရီႏွင့္ ၾသတၱပၸတရား ၂-ပါးက ေလာကကုိ မေစာင့္ ေရွာက္ခဲ့လွ်င္ ဆိတ္,သုိး, ၾကက္,ဝက္, အိမ္ေခြး, ေျမေခြး (ေတာေခြး) တိရစၧာန္တုိ႔ကဲ့သုိ႔ “ဤသူမသည္ ငါ၏အမိ, ငါ၏မိႀကီး မိေထြး, ငါ၏ဦးရီးမယား, ငါ၏ဆရာ့မယား, ငါ၏ဘႀကီး ဘေထြး စေသာသူတုိ႔၏မယား”ဟူ၍ အ႐ုိအေသ အေလးအျမတ္ ျပဳျခင္းမရွိပဲ ပုိင္းျခားသတ္မွတ္မႈကင္းမဲ့ကာ (မိန္းမခ်င္းအတူတူအေနျဖင့္) ေရာယွက္ျခင္းသုိ႔ ေရာက္သြားလိမ့္မည္။

ေဒြေမ ဘိကၡေဝ ဓမၼာ သုကၠာ ေလာကံ ပါေလႏၲိ။ ကတေမ ေဒြ? ဟိရီ စ ၾသတၱပၸဥၥ။ ဣေမ ေခါ ဘိကၡေဝ ေဒြ သုကၠာ ဓမၼာ ေလာကံ န ပါေလယ်ဳံ၊ နယိဓ ပညာေယထ “မာတာ”တိ ဝါ “မာတုလာနီ”တိ ဝါ “အာစရိယႆ ဘရိယာ”တိ ဝါ “ဂ႐ူနံ ဒါရာ”တိ ဝါ၊ သေမၻဒံ ေလာေကာ အဂမိႆ၊ ယထာ အေဇဠကာ ကုကၠဳဋသူကရာ ေသာဏသိဂၤါလာ။ (အဂၤုတၱရနိကာယ္၊ ဒုကနိပါတ္၊ စရိယသုတ္၊ ၅၃။ ဒုကနိပါတအ႒ ကထာ၊ စရိယသုတ္အဖြင့္၊ ၇-၈။ ဣတိဝုတ္ပါဠိေတာ္ သုကၠဓမၼသုတ္၊ (ခု၊ ၁၊ ၂၁၉)။ မူလပဏၰာသ အ႒ကထာ၊ ၂၊ မဟာအႆပုရသုတ္အဖြင့္၊ ၂၁၃။ အ႒သာလိနီအ႒ကထာ၊ ၁၇၃။ ဝိသုဒၶိမဂၢ၊ ၂၊ ၉၄။)

ဤ ဟိရီ ၾသတၱပၸ တရား ၂-ပါးကုိပင္ ဒုကနိပါတ္ သုကၠသုတ္ (အံ၊ ၁၊ ၅၃)အရ “သုကၠဓမၼ- ျဖဴစင္ေသာ တရား ၂-ပါး”ဟူ၍ လည္းေကာင္း, ဇာတ္ပါဠိေတာ္ ေဒဝဓမၼဇာတ္ (ဇာ၊ ၁၊ ၂)အရ “ေဒဝဓမၼ-နတ္တုိ႔၏ တရား”ဟူ၍လည္းေကာင္း ဆုိပါသည္။

ေဒြေမ ဘိကၡေဝ ဓမၼာ သုကၠာ။ 

ကတေမ ေဒြ? ဟိရီ စ ၾသတၱပၸဥၥ။ 

ဣေမ ေခါ ဘိကၡေဝ ေဒြ ဓမၼာ သုကၠာတိ။

ဟိရိၾသတၱပၸသမၸႏၷာ၊ သုကၠဓမၼသမာဟိတာ။

သေႏၲာ သပၸဳရိသာ ေလာေက၊ ေဒဝဓမၼာတိ ဝုစၥေရ။

ဆရာေတာ္ ဦးေဇာတာလကၤာရ

ဓမၼာနႏၵ ဝိဟာရ

ဟာ့ဖ္မြန္းေဗးၿမိဳ႔

ေအးေသာ္လည္း မစင္လူးေသာသံလုံးကဲ့သုိ႔

ေအးေသာ္လည္း မစင္လူးေသာသံလုံးကဲ့သုိ႔
ေႏြးေသာ္လည္း ပူေသာသံလုံးကဲ့သုိ႔

ယထာ ဟိ ဒြီသု အေယာဂုေဠသု ဧေကာ သီတေလာ ဘေဝယ် ဂူထမကၡိေတာ၊ ဧေကာ ဥေဏွာ အာဒိေတၱာ။ တတၳ ပ႑ိေတာ သီတလံ ဂူထမကၡိတတၱာ ဇိဂုစၧေႏၲာ န ဂဏွာတိ၊ ဣတရံ ဍာဟဘေယန။ တတၳ သီတလႆ ဂူထမကၡနဇိဂုစၧာယ အဂဏွနံ ဝိယ အဇၩတၱံ လဇၨိဓမၼံ ၾသကၠမိတြာ ပါပႆ အကရဏံ၊ ဥဏွႆ ဍာဟဘေယန အဂဏွနံ ဝိယ အပါယဘေယန ပါပႆ အကရဏံ ေဝဒိတဗၺံ။ (အ႒သာလိနီအ႒ကထာ၊ ၁၇ဝ။)

ဟိ-ခ်ဲ႔ဦးအံ့၊ ဒြီသု-ႏွစ္လုံးကုန္ေသာ၊ အေယာဂုေဠသု-သံလုံးတုိ႔တြင္၊ ဧေကာ-တစ္လုံးသည္၊ သီတေလာ-ေအးသည္၊ ဂူထမကၡိေတာ-မစင္လူးအပ္သည္၊ ဘေဝယ်- ျဖစ္ရာ၏၊ ဧေကာ-တစ္လုံးသည္၊ ဥေဏွာ-ပူသည္၊ အာဒိေတၱာ-အလွ်ံတေျပာင္ေျပာင္ ေတာက္ေလာင္သည္၊ ဘေဝယ်-၏။ တတၳ- ထုိသံလုံး ႏွစ္လုံးတုိ႔တြင္၊ ပ႑ိေတာ- ပညာရွိသည္၊ (ဉာဏ္အေျမာ္အျမင္ရွိသူသည္၊) သီတလံ- ေအးေသာ သံလုံးကုိ၊ ဂူထမကၡိတတၱာ- မစင္လူးအပ္သည္၏အျဖစ္ေၾကာင့္၊ ဇိဂုစၧေႏၲာ- စက္ဆုပ္သည္ျဖစ္၍၊ န ဂဏွာတိ ယထာ-မကုိင္သကဲ့သုိ႔လည္းေကာင္း၊ ဣတရံ- ေအးေသာသံလုံးမွ တပါးေသာ ပူေသာသံလုံးကုိ၊ ဍာဟဘေယန (ဒါဟဘေယန)- ပူေလာင္ျခင္းမွ ေၾကာက္ျခင္းေၾကာင့္၊ န ဂဏွာတိ ယထာ-မကုိင္သကဲ့သုိ႔လည္းေကာင္းတည္း၊ တတၳ- ထုိဥပမာစကားရပ္၌၊ သီတလႆ- ေအးေသာသံလုံးကုိ၊ ဂူထမကၡနဇိဂုစၧာယ- မစင္လူးျခင္းမွ စက္ဆုပ္ျခင္းေၾကာင့္၊ အဂဏွနံ ဝိယ- မကုိင္ျခင္းကုိကဲ့သုိ႔၊ အဇၩတၱံ-မိမိသႏၲာန္၌၊ လဇၨိဓမၼံ- ရွက္ျခင္း သေဘာသုိ႔၊ ၾသကၠမိတြာ- သက္ေရာက္၍၊ ပါပႆ-မေကာင္းမႈကုိ၊ အကရဏံ- မျပဳျခင္းကုိ၊ (ေဝဒိတဗၺံ-သိအပ္၏။) ဥဏွႆ- ပူေသာသံလုံးကုိ၊ ဍာဟဘေယန- ေၾကာင့္၊ အဂဏနံ ဝိယ- ကဲ့သုိ႔၊ အပါယဘေယန- အပါယ္မွ ေၾကာက္ျခင္းေၾကာင့္၊ ပါပႆ အကရဏံ ေဝဒိတဗၺံ-မေကာင္းမႈကုိ မျပဳျခင္းကုိ သိအပ္၏။

ဆရာေတာ္ ဦးေဇာတာလကၤာရ

ဓမၼာနႏၵ ဝိဟာရ

ဟာ့ဖ္မြန္းေဗးၿမိဳ႔

ၾသတၱပၸကုိ ျဖစ္ေစေၾကာင္း ၄-ပါး---

ၾသတၱပၸ(အေၾကာက္)သဘာဝ

ၾသတၱပၸကုိ ျဖစ္ေစေၾကာင္း ၄-ပါး

ေတဟိ ဧဝ ၾသတၱပၸတီတိ ၾသတၱပၸံ။
ပါပေတာ ဥေဗၺဂေႆတံ အဓိဝစနံ။
ဗဟိဒၶါသမု႒ာနံ ၾသတၱပၸံ နာမ။
ေလာကာဓိပတိ ၾသတၱပၸံ နာမ။
ဘယသဘာဝသဏၭိတံ ၾသတၱပၸံ နာမ။
ဝဇၨဘီ႐ုကဘယဒႆာဝိလကၡဏံ ၾသတၱပၸံ နာမ။
ကထံ ဗဟိဒၶါသမု႒ာနံ ၾသတၱပၸံ နာမ? သေစ တြံ ပါပကမၼံ ကရိႆသိ၊
စတူသု ပရိသာသု ဂရဟပၸေတၱာ ဘဝိႆသိ။

ဂရဟိႆႏၲိ တံ ဝိၫူ၊ အသုစႎ နာဂရိေကာ ယထာ။

ဝဇၨိေတာ သီလဝေႏၲဟိ၊ ကထံ ဘိကၡဳ ကရိႆသီတိ။

ဧဝံ ပစၥေဝကၡေႏၲာ ဟိ ဗဟိဒၶါသမု႒ိေတန ၾသတၱေပၸန ပါပကမၼံ န ကေရာတိ၊ ဧဝံ ဗဟိဒၶါသမု႒ာနံ ၾသတၱပၸံ နာမ ေဟာတိ။

ကထံ ေလာကာဓိပတိ ၾသတၱပၸံ နာမ? ဣေဓကေစၥာ ကုလပုေတၱာ ေလာကံ အဓိပတႎ ေဇ႒ကံ ကတြာ ပါပကမၼံ န ကေရာတိ။ ယထာဟ “မဟာ ေခါ ပနာယံ ေလာကသႏၷိဝါေသာ၊ မဟႏၲသၼႎ ေခါ ပန ေလာကသႏၷိဝါေသ သႏၲိ သမဏျဗာဟၼဏာ ဣဒၶိမေႏၲာ ဒိဗၺစကၡဳကာ ပရစိတၱဝိဒုေနာ၊ ေတ ဒူရေတာပိ ပႆႏၲိ၊ အာသႏၷာပိ န ဒိႆႏၲိ၊ ေစတသာပိ စိတၱံ ပဇာနႏၲိ၊ ေတပိမံ ဧဝံ ဇာနိႆႏၲိ ‘ပႆထ ေဘာ ဣမံ ကုလပုတၱံ, သဒၶါ အဂါရသၼာ အနဂါရိယံ ပဗၺဇိေတာ သမာေနာ ေဝါကိေဏၰာ ဝိဟရတိ ပါပေကဟိ အကုသေလဟိ ဓေမၼဟီ’တိ” ။ သႏၲိ ေဒဝတာ ဣဒၶိမႏၲိနိေယာ ဒိဗၺစကၡဳကာ ပရစိတၱဝိဒုနိေယာ၊ တာ ဒူရေတာပိ ပႆႏၲိ၊ အာသႏၷာပိ န ဒိႆႏၲိ၊ ေစတသာပိ စိတၱံ ပဇာနႏၲိ၊ တာပိ မံ ဧဝံ ဇာနိႆႏၲိ ‘ပႆထ ေဘာ ဣမံ ကုလပုတၱံ, သဒၶါ အဂါရသၼာ အနဂါရိယံ ပဗၺဇိေတာ သမာေနာ ေဝါကိေဏၰာ ဝိဟရတိ ပါပေကဟိ အကုသေလဟိ ဓေမၼဟီ’တိ။ ေသာ ေလာကံေယဝ အဓိပတႎ ေဇ႒ကံ ကတြာ အကုသလံ ပဇဟတိ၊ ကုသလံ ဘာေဝတိ၊ သာဝဇၨံ ပဇဟတိ၊ အနဝဇၨံ ဘာေဝတိ၊ သုဒၶမတၱာနံ ပရိဟရတီတိ ။ ဧဝံ ေလာကာဓိပတိ ၾသတၱပၸံ နာမ ေဟာတိ။

ဘယသဘာဝသဏၭိတံ ၾသတၱပၸံ။ ဘယႏၲိ အပါယဘယံ၊ ေတန သဘာေဝန သဏၭိတံ ၾသတၱပၸံ။ ဧကေစၥာ အပါယဘယဘီေတာ ဟုတြာ ပါပကမၼံ န ကေရာတိ။

ဝဇၨဘီ႐ုကဘယဒႆာဝိလကၡဏံ ၾသတၱပၸံ။ ဧကေစၥာ အတၱာႏုဝါဒဘယံ ပရာႏုဝါဒဘယံ ဒ႑ဘယံ ဒုဂၢတိဘယႏၲိ စတူဟိ ကာရေဏဟိ ဝဇၨဘီ႐ုကဘယဒႆာဝိလကၡဏံ ၾသတၱပၸံ သမု႒ာေပတြာ ပါပံ န ကေရာတိ။ (အ႒သာလိနီအ႒ကထာ၊ ကာမာဝစရကုသလ ဓမၼဳေဒၵသကထာ၊ ၁၆၈-၁၇ဝ။)

(ယံ ဓမၼဇာတံ-သည္၊) ေတဟိ ဧဝ-ထုိကာယဒုစ႐ုိက္စသည္တုိ႔ေၾကာင့္ပင္၊ ၾသတၱပၸတိ-ထိတ္လန္႔တတ္၏၊ ဣတိ-ထုိသုိ႔ ဒုစ႐ုိက္ စသည္တုိ႔ေၾကာင့္ ထိတ္လန္႔တတ္သည္၏အျဖစ္ေၾကာင့္၊ (တံ ဓမၼဇာတံ-သည္၊) ၾသတၱပၸံ-မည္၏။ ဧတံ-ဤၾသတၱပၸဟူေသာအမည္သည္၊ ပါပေတာ-မေကာင္းေသာ ဒုစ႐ုိက္ေၾကာင့္၊ ဥေဗၺဂႆ-ထိတ္လန္႔ ျခင္း သေဘာတရား၏၊ အဓိဝစနံ-တည္း။

ကထံ-အဘယ္သုိ႔လွ်င္၊ ၾသတၱပၸံ နာမ-ၾသတၱပၸမည္သည္၊ ဗဟိဒၶါသမု႒ာနံ-ဗဟိဒၶါဟူေသာ ျဖစ္ေၾကာင္းရွိ သနည္း? “တြံ-သင္သည္၊ ပါပကမၼံ-ကုိ၊ သေစ ကရိႆသိ-အကယ္၍ ျပဳအံ့၊ (ဧဝံ သတိ-ဤသုိ႔ျပဳသည္ရွိေသာ္၊) စတူသု-ကုန္ေသာ၊ ပရိသာသု-ပရိသတ္တုိ႔၌၊ ဂရဟပၸေတၱာ-ကဲ့ရဲ႔ျခင္းသုိ႔ ေရာက္သည္၊ ဘဝိႆသိ-ျဖစ္လတၱံ႔။

ဟိ-မွန္၏၊---

နာဂရိေကာ-ၿမိဳ႔ႀကီးသားသည္၊ အသုစႎ-မစင္ကုိ၊ (ဂရဟတိ)ယထာ-ကဲ့ရဲ့စက္ဆုပ္သကဲ့သုိ႔၊ (တထာ-တူ၊) ဝိၫူ-ပညာရွိတုိ႔သည္၊ တံ-ထုိမေကာင္းမႈကုိ ျပဳေသာသင့္ကုိ၊ ဂရဟိႆႏၲိ-ကဲ့ရဲ႔စက္ဆုပ္ ကုန္လတၱံ႔၊ ဘိကၡဳ-အုိရဟန္း၊ သီလဝေႏၲဟိ-သီလရွိေသာပုဂၢဳိလ္တုိ႔သည္၊ ဝဇၨိေတာ-ေရွာင္ၾကဥ္အပ္သည္၊ (သမာေနာ-ေသာ္၊) ကထံ-အဘယ္သုိ႔၊ ကရိႆသိ-ျပဳလတၱံ႔နည္း?

ဣတိ ဧဝံ-သုိ႔၊ ပစၥေဝကၡေႏၲန-ဆင္ျခင္လ်က္၊ ဗဟိဒၶါသမု႒ိေတန-ဗဟိဒၶဟူေသာ ျဖစ္ေၾကာင္းရွိေသာ၊ ၾသတၱေပၸန-ၾသတၱပၸေၾကာင့္၊ ပါပကမၼံ-ကုိ၊ န ကေရာတိ-မျပဳ၊ ဧဝံ-လွ်င္၊ ၾသတၱပၸံ နာမ-မည္သည္၊ ဗဟိဒၶါသမု႒ာနံ-ရွိသည္၊ ေဟာတိ-၏။ [မိမိမွတပါး အျခားပုဂၢဳိလ္မ်ားကုိ “ဗဟိဒၶ”ဟု ဆုိသည္။]

ကထံ-အဘယ္သုိ႔လွ်င္၊ ၾသတၱပၸံ နာမ-ၾသတၱပၸမည္သည္၊ ေလာကာဓိပတိ-ေလာကဟူေသာ အႀကီးအကဲရွိသည္၊ (ေဟာတိ-နည္း?) ဣဓ ဧကေစၥာ ကုလပုေတၱာ-သည္၊ ေလာကံ-ေလာကကုိ၊ ဝါ-လူအေပါင္းကုိ၊ အဓိပတႎ ေဇ႒ကံ ကတြာ ပါပကမၼံ န ကေရာတိ။ ယထာဟ-အဘယ္ကဲ့သုိ႔ ေဟာေတာ္မူသနည္း? အယံ ေလာကသႏၷိဝါေသာ-သတၱဝါ အေပါင္း၏စုေဝးတည္ေနရာ ဤၾသကာသေလာကသည္၊ မဟာ-က်ယ္ဝန္း၏၊ မဟႏၲသၼႎ-က်ယ္ဝန္းေသာ၊ ေလာကသႏၷိ ဝါေသ-သတၱဝါအေပါင္း၏ စုေဝးတည္ေနရာ ၾသကာသေလာက၌၊ ဣဒၶိမေႏၲာ-တန္ခုိးရွိကုန္ေသာ၊ ဒိဗၺစကၡဳကာ-ဒိဗၺစကၡဳ အဘိညာဥ္ရွိကုန္ေသာ၊ ပရစိတၱဝိဒုေနာ-သူတပါးစိတ္ကုိ သိကုန္ေသာ၊ သမဏျဗာဟၼဏာ-သမဏျဗာဟၼဏတုိ႔သည္၊ သႏၲိ-ကုန္၏၊ ေတ-ထုိသမဏ ျဗာဟၼဏတုိ႔သည္၊ ဒူရေတာပိ-အေဝး၌လည္း၊ ပႆႏၲိ-လွမ္း၍ ျမင္ၾကကုန္၏။ အာသႏၷာ-နီးကုန္သည္၊ ဝါ-အနီး၌ေနကုန္သည္၊ (သမာနာ)ပိ-ျဖစ္ပါကုန္ေသာ္လည္း၊ န ဒိႆႏၲိ-မျမင္အပ္ မျမင္ႏုိင္ကုန္၊ ေစတသာပိ၊ မိမိတုိ႔၏စိတ္ျဖင့္လည္း၊ စိတၱံ-သူတပါးစိတ္ကုိ၊ ေစတသာပိ-မိမိတုိ႔၏စိတ္ျဖင့္လည္း၊ စိတၱံ-သူတပါးစိတ္ကုိ၊ ပဇာနႏၲိ-အျပားအားျဖင့္ သိကုန္၏၊ ေတပိ-ထုိသမဏ ျဗဟၼဏတုိ႔သည္လည္း၊ မံ-ငါ့ကုိ၊ ဧဝံ-သုိ႔၊ ဇာနိႆႏၲိ-သိကုန္လတၱံ႔၊ (ကႎ) ေဘာ-အေမာင္တုိ႔၊ ဣမံ ကုလပုတၱံ-ကုိ၊ ပႆထ-ၾကည့္ၾကကုန္၊ သဒၶါယ-ေၾကာင့္၊ အဂါရသၼာ-အိမ္မွ၊ (နိကၡမိတြာ-၍) အနဂါရိယံ-အိမ္၏အစီးအပြါးျဖစ္ေသာ လယ္ထြန္, ကုန္ေရာင္း, ႏြားေက်ာင္းမႈမရွိရာ ရဟန္းေဘာင္သုိ႔၊ ပဗၺဇိေတာ-ကပ္ေရာက္ၿပီးသည္၊ သမာေနာ-ျဖစ္ပါလ်က္၊ ပါပေကဟိ-ကုန္ေသာ၊ အကုသေလဟိ-ကုန္ေသာ၊ ဓေမၼဟိ-တုိ႔ႏွင့္၊ ေဝါကိေဏၰာ-ေရာျပြမ္းသည္၊ (ဟုတြာ) ဝိဟရတိ-ေန၏၊ ဣတိ-သုိ႔၊ (ဇာနိႆႏၲိ။) ဣဒၶိမႏၲိနိေယာ-တန္ခုိးရွိကုန္ေသာ၊ ဒိဗၺစကၡဳကာ-နတ္၌ျဖစ္ေသာ ပသာဒစကၡဳရွိကုန္ေသာ၊ ပရစိတၱဝိဒုနိေယာ-သူတပါး စိတ္ကုိသိကုန္ေသာ၊ ေဒဝတာ-နတ္တုိ႔သည္၊ သႏၲိ-ရွိကုန္၏၊ တာ-ထုိနတ္တုိ႔သည္၊ ဒူရေတာပိ ပႆႏၲိ၊ အာသႏၷာပိ န ဒိႆႏၲိ၊ ေစတသာပိ စိတၱံ ပဇာနႏၲိ၊ တာပိ မံ ဧဝံ ဇာနိႆႏၲိ ‘ပႆထ ေဘာ ဣမံ ကုလပုတၱံ, သဒၶါ အဂါရသၼာ အနဂါရိယံ ပဗၺဇိေတာ သမာေနာ ေဝါကိေဏၰာ ဝိဟရတိ ပါပေကဟိ အကုသေလဟိ ဓေမၼဟိ’ ဣတိ (ဇာနိႆႏၲိ)။ ေသာ-ထုိပုဂၢဳိလ္သည္၊ ေလာကံေယဝ အဓိပတႎ ေဇ႒ကံ ကတြာ အကုသလံ ပဇဟတိ၊ ကုသလံ ဘာေဝတိ၊ သာဝဇၨံ ပဇဟတိ၊ အနဝဇၨံ ဘာေဝတိ၊ သုဒၶမတၱာနံ ပရိဟရတိ၊ ဣတိ (အာဟ)။ ဧဝံ-ဤသုိ႔လွ်င္၊ ၾသတၱပၸံ နာမ-မည္သည္၊ ေလာကာဓိပတိ-ေလာကဟူေသာ အႀကီးအကဲရွိသည္၊ ေဟာတိ။

ဘယသဘာဝသဏၭိတံ ၾသတၱပၸံ။ ဘယႏၲိ -ကား၊ အပါယဘယံ-အပါယ္မွ ေၾကာက္ျခင္းတည္း၊ ၾသတၱပၸံ-သည္၊ ေတန သဘာေဝန-ထုိေၾကာက္ျခင္းသေဘာအားျဖင့္၊ သဏၭိတံ-တည္၏။ ဧကေစၥာ-သည္၊ အပါယဘယဘီေတာ-အပါယ္ေဘးမွေၾကာက္သည္၊ ဟုတြာ-၍၊ ပါပကမၼံ န ကေရာတိ-မေကာင္းမႈကုိ မျပဳ။

(၁) မိမိကုိယ္ကုိ မိမိ စြပ္စြဲျခင္းဟူေသာေဘး၊
(၂) သူတပါးတုိ႔၏စြပ္စြဲျခင္းဟူေသာေဘး၊
(၃) ဒဏ္ခံရျခင္းဟူေသာေဘး၊
(၄) အပါယ္ဒုဂၢတိေဘး။

ဝဇၨဘီ႐ုကဘယဒႆာဝိလကၡဏံ ၾသတၱပၸံ။ ဧကေစၥာ-သည္၊ အတၱာႏုဝါဒဘယံ-မိမိကုိယ္ကုိ မိမိ စြပ္စြဲျခင္းဟူေသာေဘး လည္းေကာင္း၊ ပရာႏုဝါဒဘယံ-သူတပါးတုိ႔၏ စြပ္စြဲျခင္းဟူေသာေဘး လည္းေကာင္း၊ ဒ႑ဘယံ-ဒဏ္ခံရျခင္း ဟူေသာေဘးလည္းေကာင္း၊ ဒုဂၢတိဘယံ-ဒုဂၢတိေဘးလည္းေကာင္း၊ ဣတိ-သုိ႔၊ စတူဟိ ကာရေဏဟိ-တုိ႔ေၾကာင့္၊ ဝဇၨဘီ႐ုကဘယဒႆာဝိလကၡဏံ-အျပစ္ကုိေၾကာက္တတ္သူ၏အျဖစ္, အျပစ္ကုိ ေဘးဟု႐ႈေလ့ရွိသူ၏အျဖစ္ဟူေသာ လကၡဏာရွိေသာ၊ ၾသတၱပၸံ-ကုိ၊ သမု႒ာေပတြာ-၍၊ ပါပံ န ကေရာတိ-မေကာင္းမႈကုိ မျပဳ။

ဆရာေတာ္ ဦးေဇာတာလကၤာရ

ဓမၼာနႏၵ ဝိဟာရ

ဟာ့ဖ္မြန္းေဗးၿမိဳ႔

ဟိရီ (အရွက္)ကုိ ျဖစ္ေစေၾကာင္း ၄-ပါး---

ဟိရီ (အရွက္)ကုိ ျဖစ္ေစေၾကာင္း ၄-ပါး

ကာယဒုစၥရိတာဒီဟိ ဟိရိယတီတိ ဟိရီ။ လဇၨာေယတံ အဓိဝစနံ။--- အဇၩတၱသမု႒ာနာ ဟိရီ နာမ။ အတၱာဓိပတိ ဟိရီ နာမ။ လဇၨာသဘာဝသဏၭိတာ ဟိရီ နာမ။ သပၸတိႆဝလကၡဏာ ဟိရီ နာမ။--- အဇၩတၱသမု႒ာနံ ဟိရႎ သမု႒ာေပတိ ဇာတႎ ပစၥေဝကၡိတြာ ဝယံ ပစၥေဝကၡိတြာ သူရဘာဝံ ပစၥေဝကၡိတြာ ဗာဟုသစၥံ ပစၥေဝကၡိတြာ။

ကထံ အတၱာဓိပတိ ဟိရီ နာမ? ဣေဓကေစၥာ ကုလပုေတၱာ အတၱာနံ အဓိပတႎ ေဇ႒ကံ ကတြာ “မာဒိသႆ သဒၶါပဗၺဇိတႆ ဗဟုႆုတႆ ဓုတဂၤဓရႆ န ယုတၱံ ပါပကမၼံ ကာတု”ႏၲိ ပါပံ န ကေရာတိ။ ဧဝံ အတၱာဓိပတိ ဟိရီ နာမ ေဟာတိ။ ေတနာဟ “ေသာ အတၱာနံေယဝ အဓိပတႎ ေဇ႒ကံ ကရိတြာ အကုသလံ ပဇဟတိ၊ ကုသလံ ဘာေဝတိ၊ သာဝဇၨံ ပဇဟတိ၊ အနဝဇၨံ ဘာေဝတိ၊ သုဒၶမတၱာနံ ပရိဟရတီ”တိ။

(အ႒သာလိနီအ႒ကထာ၊ ကာမာဝစရကုသလ ဓမၼဳေဒၵသကထာ၊ ၁၆၈-၁၆၉။)

ကာယဒုစၥရိတာဒီဟိ- ကာယဒုစ႐ုိက္အစရွိသည္တုိ႔ကုိ၊ [ေနာက္၌ အ႒ကထာဝယ္ “ဥပေယာဂေတၳ ကရဏဝစနံ” ဟု ဖြင့္၊] ကာယဒုစၥရိတာဒီဟိ- ကာယဒုစ႐ုိက္အစရွိသည္တုိ႔ေၾကာင့္၊ [ဋီကာဝယ္ “ေဟတုအေတၳ ကရဏဝစနံ” ဟု ဖြင့္၊ ] ဟိရိယတိ- ရွက္တတ္၏။ ဣတိ- ထုိသုိ႔ ကာယဒုစ႐ုိက္စသည္တုိ႔ကုိ ရွက္တတ္သည္၏အျဖစ္ေၾကာင့္၊ သာ ဓမၼဇာတိ- ထုိတရားသေဘာသည္၊ ဟိရီ- ဟိရီမည္၏။ ဧတံ-ဤဟိရီဟူေသာအမည္သည္၊ လဇၨာယ- ကာယဒုစ႐ုိက္စသည္တုိ႔ကုိ ရွက္ျခင္း သေဘာတရား၏၊ အဓိဝစနံ- အမည္တည္း။

ဟိရီ နာမ- ဟိရီမည္သည္၊ အဇၩတၱသမု႒ာနာ- မိမိ ခႏၶာကုိယ္ဟူေသာ နိယကဇၩတၱလွ်င္ ျဖစ္ေၾကာင္းရွိ၏။ [နိယကဇၩတၱံ+ဇာတိအာဒိသမု႒ာနံ ဧတိႆာတိ အဇၩတၱသမု႒ာနာ။ ဋီကာ။] ဟိရီ နာမ- ဟိရီမည္သည္၊ အတၱာဓိပတိ- မိမိဟူေသာ အႀကီးအကဲရွိ၏။ ဟိရီ နာမ- ဟိရီမည္သည္၊ လဇၨာသဘာဝသဏၭိတာ- ရွက္ျခင္းသေဘာအားျဖင့္ ေကာင္းစြာ တည္၏။ ဟိရီ နာမ- ဟိရီမည္သည္၊ သပၸတိႆဝလကၡဏာ- ေရွး႐ႈ နားေထာင္ျခင္းႏွင့္တကြျဖစ္ေသာ ဂါရဝတရားလွ်င္ မွတ္ေၾကာင္းလကၡဏာရွိ၏။

အဇၩတၱသမု႒ာနံ- မိမိခႏၶာကုိယ္ဟူေသာ နိယကဇၩတၱလွ်င္ ျဖစ္ေၾကာင္းရွိေသာ၊ ဟိရႎ- ဟိရီကုိ၊ စတူဟိ- ေလးပါးကုန္ေသာ၊ ကာရေဏဟိ- အေၾကာင္းတုိ႔ေၾကာင့္၊ သမု႒ာေပတိ- ျဖစ္ေစ၏။ ဇာတႎ- အမ်ဳိးဇာတ္ကုိ၊ ပစၥေဝကၡိတြာ- ဆင္ျခင္၍လည္းေကာင္း၊ ဝယံ- အ႐ြယ္ကုိ၊ ပစၥေဝကၡိတြာ- ဆင္ျခင္၍လည္းေကာင္း၊ သူရဘာဝံ- ရဲရင့္သူ၏အျဖစ္ကုိ၊ ပစၥေဝကၡိတြာ- ဆင္ျခင္၍လည္းေကာင္း၊ ဗာဟုသစၥံ (ဗာဟုႆစၥံ)- မ်ားေသာသုတရွိသူ၏အျဖစ္ကုိလည္းေကာင္း၊ ပစၥေဝကၡိတြာ- ဆင္ျခင္၍လည္းေကာင္း၊ (သမု႒ာေပတိ-၏။)

အမ်ဳိးဇာတ္စသည္တုိ႔ေၾကာင့္ ဟိရီျဖစ္ပုံကုိ အ႒ကထာလာတုိင္း ျမန္မာျပန္ဆုိရပါမူ---

(၁) “ဤ(ငါးဖမ္းျခင္းအစရွိေသာ) မေကာင္းမႈကုိျပဳျခင္းမည္သည္ အမ်ဳိးဇာတ္ႏွင့္ ျပည့္စုံသူတုိ႔၏အလုပ္ မဟုတ္၊ ယုတ္ညံ့ေသာဇာတ္ရွိေသာ တံငါသည္ အစရွိသူတုိ႔၏ အလုပ္ျဖစ္၏၊ ငါကဲ့သုိ႔ ဇာတ္ႏွင့္ျပည့္စုံသူအား ဤအလုပ္ကုိ ျပဳျခင္းငွါ မသင့္”ဟု ဇာတ္ကုိဆင္ျခင္၍ ပါဏာတိပါတအစရွိေသာ မေကာင္းမႈကုိ မျပဳပဲ ဟိရီကုိ ျဖစ္ေစ၏။

(၂) “ဤ(ငါးဖမ္းျခင္းအစရွိေသာ) မေကာင္းမႈကုိျပဳျခင္းမည္သည္ ငယ္႐ြယ္သူတုိ႔သည္ ျပဳေသာအလုပ္ျဖစ္၏၊ ငါကဲ့သုိ႔ အသက္အရြယ္ႀကီးသူအဖုိ႔ ဤမေကာင္းမႈကုိ ျပဳလုပ္ရန္ မသင့္ေတာ္”ဟု အရြယ္ကုိ ဆင္ျခင္၍ ဟိရီကုိ ျဖစ္ေစ၏။

(၃) “ဤ(ငါးဖမ္းျခင္းအစရွိေသာ) မေကာင္းမႈကုိျပဳျခင္းမည္သည္ အားနည္းသူ (မရဲရင့္သူ)တုိ႔၏အလုပ္ျဖစ္၏၊ ရဲရင့္သူတုိ႔၏အလုပ္မဟုတ္၊ ငါကဲ့သုိ႔ ရဲရင့္သူအဖုိ႔ ဤမေကာင္းမႈကုိ မျပဳလုပ္သင့္”ဟု ရဲရင့္သူ၏အျဖစ္ကုိ ဆင္ျခင္၍ ဟိရီကုိ ျဖစ္ေစ၏။

(၄) “ဤမေကာင္းမႈကုိ ျပဳျခင္းမည္သည္ မုိက္ကန္းသူတုိ႔၏ အလုပ္ျဖစ္၏၊ ပညာရွိ သူေတာ္ေကာင္းတုိ႔၏ အလုပ္ မဟုတ္၊ ငါကဲ့သုိ႔ ပညာရွိျဖစ္ေသာ အၾကားအျမင္မ်ားေသာ သုတရွိသူအဖုိ႔ ဤမေကာင္းမႈကုိ မðပလုပ္သင့္”ဟု မ်ားေသာ သုတရွိသူ၏အျဖစ္ကုိ ဆင္ျခင္၍ ဟိရီကုိ ျဖစ္ေစ၏။

ဤသုိ႔ ေလးပါးေသာအေၾကာင္းတုိ႔ေၾကာင့္ အဇၩတၱသမု႒ာန္ ဟိရီကုိျဖစ္ေစၿပီး၍ မိမိ၏စိတ္၌ ဟိရီကုိသြင္း၍ မေကာင္းမႈကုိ မျပဳ၊ ဤသုိ႔လွ်င္ ဟိရီမည္သည္ မိမိခႏၶာကုိယ္ဟူေသာ နိယကဇၩတၱလွ်င္ ျဖစ္ေၾကာင္းရွိ၏။

“သပၸတိႆဝလကၡဏာ ဟိရီ။-- ဧကေစၥာ ဟိ ဇာတိမဟတၱပစၥေဝကၡဏာ သတၳဳမဟတၱ-ပစၥေဝကၡဏာ ဒါယဇၨမဟတၱပစၥေဝကၡဏာ သျဗဟၼစာရီမဟတၱပစၥေဝကၱဏာတိ စတူဟိ ကာရေဏဟိ သပၸတိႆဝလကၡဏံ ဟိရႎ သမု႒ာေပတြာ ပါပံ န ကေရာတိ။

(အ႒သာလိနီအ႒ကထာ၊ ၁၇ဝ။)

ဟိ- ခ်ဲ႔ဦးအံ့၊ ဧကေစၥာ- အခ်ဳိ႔ေသာသူသည္၊ ဇာတိမဟတၱပစၥေဝကၡဏာ- အမ်ဳိးဇာတ္၏ ျမင့္ျမတ္သည္၏အျဖစ္ကုိ ဆင္ျခင္ျခင္းလည္းေကာင္း၊ သတၳဳမဟတၱပစၥေဝကၡဏာ- ဆရာျဖစ္ေသာ ျမတ္စြာဘုရား၏ ျမင့္ျမတ္သည္၏အျဖစ္ကုိ ဆင္ျခင္ျခင္းလည္းေကာင္း၊ ဒါယဇၨမဟတၱပစၥေဝကၡဏာ- အေမြျဖစ္ေသာ ေလာကုတၱရာတရားစသည္၏ ျမင့္ျမတ္သည္၏ အျဖစ္ကုိ ဆင္ျခင္ျခင္းလည္းေကာင္း၊ သျဗဟၼစာရီမဟတၱပစၥေဝကၡဏာ- သီတင္းသုံးေဘာ္တုိ႔၏ ျမင့္ျမတ္ကုန္သည္၏ အျဖစ္ကုိ ဆင္ျခင္ျခင္းလည္းေကာင္း၊ ဣတိ- ဤသုိ႔၊ စတူဟိ ကာရေဏဟိ- ေလးပါးကုန္ေသာ အေၾကာင္းတုိ႔ေၾကာင့္၊ သပၸတိႆဝလကၡဏံ- ေရွး႐ႈ နားေထာင္ျခင္းႏွင့္တကြျဖစ္ေသာ ဂါရဝတရားဟူေသာ လကၡဏာရွိေသာ၊ ဟိရႎ- ဟိရီကုိ၊ သမု႒ာေပတြာ- ျဖစ္ေစ၍၊ ပါပံ- မေကာင္းမႈကုိ၊ န ကေရာတိ-မျပဳ။

ေနာက္ထပ္ ဟိရီျဖစ္ေၾကာင္း ၄-ပါး----

(၁) အမ်ဳိးဇာတ္၏ျမင့္ျမတ္သည္၏အျဖစ္ကုိ ဆင္ျခင္ျခင္းေၾကာင့္ လည္းေကာင္း,

(၂) ဆရာျဖစ္ေသာ ျမတ္စြာ ဘုရား၏ျမင့္ျမတ္သည္၏အျဖစ္ကုိ ဆင္ျခင္ျခင္းေၾကာင့္ လည္းေကာင္း,

(၃) အေမြျဖစ္ေသာ ေလာကုတၱရာတရားစသည္၏ ျမင့္ျမတ္သည္၏ အျဖစ္ကုိ ဆင္ျခင္ျခင္းေၾကာင့္ လည္းေကာင္း,

(၄) သီတင္သုံးေဘာ္တုိ႔၏ျမင့္ျမတ္ကုန္သည္၏အျဖစ္ကုိ ဆင္ျခင္ျခင္းေၾကာင့္ လည္းေကာင္း ဟိရီကုိ ျဖစ္ေစ၏။

ဇာတိ,ဝယ၊ သူရအစစ္၊ ဗာဟုႆစ္တြင္၊

ခ်စ္ခင္ျမတ္ႏုိး၊ အမ်ဳိးတရပ္၊ ဘုရားျမတ္မွတ္၊

ေမြခံတဦး၊ ၾကည္ႏူးအေဆြ၊ ရွစ္ေထြဟီရိ၊ အေၾကာင္းရွိသည္၊

မိမိျငားျငား-သတိထား။

ဟိရီမည္သည္ အဘယ္ကဲ့သုိ႔ မိမိဟူေသာ အႀကီးအကဲရွိသနည္းဟုမူ--- ဤေလာက၌ အခ်ဳိ႔ေသာ အမ်ဳိးသားသည္ မိမိကုိ အႀကီးအကဲျပဳ၍ “ငါကဲ့သုိ႔ သဒၶါေၾကာင့္ ရဟန္းျပဳခဲ့ေသာ မ်ားေသာသုတရွိေသာ ဓုတင္ေဆာင္ေလ့ရွိသူ အဖုိ႔ မေကာင္းမႈကုိျပဳရန္ မသင့္”ဟု ဆင္ျခင္ျခင္းသည္ ဟိရီမည္သည္ အတၱာဓိပတိျဖစ္၏။ ေတန- ထုိ႔ေၾကာင့္၊ ဘဂဝါ အာဟ (ကႎ)။ ေသာ- ထုိပုဂၢဳိလ္သည္၊ အတၱာနံေယဝ-မိမိကုိပင္၊ အဓိပတႎ ကတြာ- အႀကီးအကဲျပဳ၍၊ အကုသလံ ပဇဟတိ- အကုသုိလ္ကုိ ပယ္စြန္႔၏၊ ကုသလံ ဘာေဝတိ-ကုသုိလ္ကုိျဖစ္ေစ၏၊ သာဝဇၨံ ပဇဟတိ-အျပစ္ရွိေသာ အကုသုိလ္တရားကုိ ပယ္စြန္႔၏၊ အနဝဇၨံ ဘာေဝတိ- အျပစ္မရွိေသာ ကုသုိလ္တရားကုိ ျဖစ္ေစ၏၊ အတၱာနံ- မိမိကုိ၊ သုဒၶံ ပရိဟရတိ-သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္ေအာင္ ရြက္ေဆာင္၏”။ ဣတိ- ဤသုိ႔၊ (အာဟ-ေဟာေတာ္မူၿပီ။)

ဆရာေတာ္ ဦးေဇာတာလကၤာရ

ဓမၼာနႏၵ ဝိဟာရ

ဟာ့ဖ္မြန္းေဗးၿမိဳ႔

အဟိရိက ႏွင့္ အေနာတၱပၸ---

အဟိရိက ႏွင့္ အေနာတၱပၸ

ရြာဝက္သည္ မစင္မွ မစက္ဆုပ္သကဲ့သုိ႔ အဟိရိကသည္ ကာယဒုစ႐ုိက္ အစရွိသည္မွ မစက္ဆုပ္ျခင္းလကၡဏာ ရွိ၏။ ပုိးပရန္သည္ မီးမွ မထိတ္လန္႔သကဲ့သုိ႔ အေနာတၱပၸသည္ ကာယဒုစ႐ုိက္ အစရွိသည္မွ မထိတ္လန္႔ျခင္းလကၡဏာ ရွိ၏။

န ဟိရီယတိ န လဇၨတီတိ အဟိရိေကာ၊ ပုဂၢေလာ, ဓမၼသမူေဟာ ဝါ။ အဟိရိကႆ ဘာေဝါ’ဟိရိကၠံ၊ တေဒဝ အဟိရိကံ။ န ၾသတၱပၸတီတိ အေနာတၱပၸံ။ တတၳ ဂူထေတာ ဂါမသူကေရာ ဝိယ ကာယဒုစၥရိတာ-ဒိေတာ အဇိဂုစၧနလကၡဏံ အဟိရိကံ၊ အဂၢိေတာ သလေဘာ ဝိယ တေတာ အႏုတၱာသလကၡဏံ အေနာတၱပၸံ။ ေတနာဟု ေပါရာဏာ–

"ဇိဂုစၧတိ နာဟိရိေကာ၊ ပါပါ ဂူထာဝ သူကေရာ။

န ဘာယတိ အေနာတၱပၸီ၊ သလေဘာ ဝိယ ပါဝကာ”တိ။

(အဘိဓမၼတၳဝိဘာဝိနီဋီကာ၊ ၁ဝ၇။)

န ဟိရီယတိ န လဇၨတိ-မရွက္တတ္၊ ဣတိ-ထုိ႔ေၾကာင့္၊ အဟိရိေကာ-အဟိရိကမည္၏၊ ပုဂၢေလာ-ပုဂၢဳိလ္တည္း၊ ဝါ-တစ္နည္း၊ ဓမၼသမူေဟာ-တရားအေပါင္းတည္း။ အဟိရိကႆ-မရွက္တတ္ေသာ ပုဂၢဳိလ္၏၊ ဝါ-မရွက္တတ္ေသာ တရားအေပါင္း၏၊ ဘာေဝါ-ျဖစ္ေၾကာင္းျဖစ္ရာတည္း၊ အဟိရိကၠံ-မရွက္တတ္ေသာပုဂၢဳိလ္၏ ျဖစ္ေၾကာင္းျဖစ္ရာသေဘာ၊ ဝါ-မရွက္တတ္ေသာတရားအေပါင္း၏ ျဖစ္ေၾကာင္းျဖစ္ရာသေဘာ၊ တေဒဝ-ထုိအဟိရိကၠသည္ပင္၊ အဟိရိကံ-မည္၏။ န ၾသတၱပၸတိ-မလန္႔တတ္၊ ဣတိ-ေၾကာင့္၊ အေနာတၱပၸံ-အေနာတၱပၸမည္၏။ တတၳ-ထုိအဟိရိက အေနာတၱပၸ ႏွစ္ပါးတုိ႔တြင္၊ အဟိရိကံ-သည္၊ ဂါမသူကေရာ-ရြာဝက္သည္၊ ဂူထေတာ-မစင္မွ၊ န ဇိဂုစၧတိ ဝိယ-မစက္ဆုပ္သကဲ့သုိ၊ (တထာ) ကာယဒုစၥရိတာဒိေတာ-ကာယဒုစ႐ုိက္ အစရွိသည္မွ၊ အဇိဂုစၧနလကၡဏံ-မစက္ဆုပ္ျခင္းလကၡဏာရွိ၏၊ အေနာတၱပၸံ-သည္၊ သလေဘာ-ပုိးပရန္ေကာင္သည္၊ အဂၢိေတာ-မီးမွ၊ န ၾသတၱပၸတိ ဝိယ-မထိတ္လန္႔သကဲ့သုိ႔၊ (တထာ) တေတာ-ထုိကာယဒုစ႐ုိက္ အစရွိသည္မွ၊ အႏုတၱာသ လကၡဏံ-မထိတ္လန္႔ျခင္း လကၡဏာရွိ၏။ ေတန-ထုိ႔ေၾကာင့္၊ “ဇိဂုစၧတိ။ ပ ။ ပါဝကာ”တိ-ဟူ၍၊ ေပါရာဏာ-ေရွ႔ဆရာတုိ႔သည္၊ အာဟု-ဆုိၾကကုန္ၿပီ၊

သူကေရာ-ရြာဝက္သည္၊ ဂူထာ-မစင္မွ၊ န ဇိဂုစၧတိ ဣဝ-မစက္ဆုပ္သကဲ့သုိ႔၊ (တထာ-ထုိ႔အတူ၊) အဟိရိေကာ-အရွက္မရွိသူသည္၊ ပါပါ-မေကာင္းမႈဒုစ႐ုိက္မွ၊ န ဇိဂုစၧတိ-မစက္ဆုပ္။ သလေဘာ-ပုိးပရန္ေကာင္သည္၊ ပါဝကာ-မီးမွ၊ န ဘာယတိ ဣဝ-မေၾကာက္သကဲ့သုိ႔၊ (တထာ) အေနာတၱပၸီ-အေၾကာက္မရွိသူသည္၊ ပါပါ-မွ၊ န ဘာယတိ-မေၾကာက္။

ဆရာေတာ္ ဦးေဇာတာလကၤာရ

ဓမၼာနႏၵ ဝိဟာရ

ဟာ့ဖ္မြန္းေဗးၿမိဳ႔

ဉာတပရိညာ တီရဏပရိညာ ပဟာနပရိညာတိ---

ပရိညာ ၃-ပါး

ပရိညာယာတိ ဉာတပရိညာ တီရဏပရိညာ ပဟာနပရိညာတိ ဣမာဟိ တီဟိ ပရိညာဟိ ပရိဇာနိတြာ။ တတၳ ကတမာ ဉာတပရိညာ? ပဥၥကၡေႏၶ ပရိဇာနာတိ “အယံ ႐ူပကၡေႏၶာ, အယံ ေဝဒနာကၡေႏၶာ, အယံ သညာကၡေႏၶာ, အယံ သခၤါရကၡေႏၶာ, အယံ ဝိညာဏကၡေႏၶာ၊ ဣမာနိ ေတသံ လကၡဏ ရသ ပစၥဳပ႒ာန ပဒ႒ာနာနီ”တိ၊ အယံ ဉာတပရိညာ။ ကတမာ တီရဏပရိညာ? ဧဝံ ဉာတံ ကတြာ ပဥၥကၡေႏၶ တီေရတိ အနိစၥေတာ ေရာဂေတာတိ ဒြါစတၱာလီသာယ အာကာေရဟိ၊ အယံ တီရဏပရိညာ။ ကတမာ ပဟာနပရိညာ? ဧဝံ တီရယိတြာ အဂၢမေဂၢန ပဥၥသု ခေႏၶသု ဆႏၵရာဂံ ပဇဟတိ၊ အယံ ပဟာနပရိညာ။

(သဂါထာဝဂၢအ႒ကထာ၊ ေဒဝတာသံယုတ္၊ သမိဒၶြိသုတ္အဖြင့္၊ ၄၃။)

အယံ ဉာတပရိညာတိ ႐ူပါ႐ူပဓေမၼ လကၡဏာဒိေတာ ဉာေတ ကတြာ။

(သံယုတ္ဋီကာ၊ ၁၊ သမိဒၶိသုတ္အဖြင့္၊ ၈၉။)

ပရိညာယာတိ-ဟူသည္ကား၊ ဉာတပရိညာ တီရဏပရိညာ ပဟာနပရိညာတိ-ဟူေသာ၊ ဣမာဟိ တီဟိ ပရိညာဟိ-ဤသုံးပါေသာပရိညာတုိ႔ျဖင့္၊ ပရိဇာနိတြာ-ပုိင္းျခားလ်က္ သိ၍။ တတၳ-ထုိသုံးပါးေသာပရိညာတုိ႔ တြင္၊ ဉာတပရိညာ ကတမာ-ဉာတပရိညာသည္ အဘယ္နည္း? “အယံ-ဤတရားသည္၊ ႐ူပကၡေႏၶာ-႐ူပကၡႏၶာ, အယံ-သည္၊ ေဝဒနာကၡေႏၶာ-ေဝဒနာကၡႏၶာ, အယံ-သည္၊ သညာကၡေႏၶာ-သညာကၡႏၶာ, အယံ-သည္၊ သခၤါရကၡေႏၶာ-သခၤါရကၡႏၶာ, အယံ-သည္၊ ဝိညာဏကၡေႏၶာ-ဝိညာဏကၡႏၶာ၊ ဣမာနိ-ဤ႐ုပၸနသဘာဝစသည္ တုိ႔သည္၊ ေတသံ-ထုိ႐ူပကၡႏၶာစသည္တုိ႔၏၊ လကၡဏ ရသ ပစၥဳပ႒ာန ပဒ႒ာနာန-လကၡဏ ရသ ပစၥဳပ႒ာန္ ပဒ႒ာန္တုိ႔တည္း၊”ဣတိ-သုိ႔၊ ပဥၥကၡေႏၶာ-ခႏၶာငါးပါးတုိ႔ကုိ၊ ပရိဇာနာတိ-ပုိင္းျခား၍သိ၏၊ အယံ-ဤပရိညာသည္၊ ဉာတပရိညာ-ဉာတပရိညာမည္၏။ ကတမာ တီရဏပရိညာ-တီရဏပရိညာကား အဘယ္နည္း? ဧဝံ ဉာတံ-ဤသုိ႔ ႐ုပ္နာမ္တရားတုိ႔ကုိ လကၡဏ ရသစေသာအားျဖင့္ သိျခင္းကုိ၊ ကတြာ-ျပဳ၍၊ ပဥၥကၡေႏၶ-တုိ႔ကုိ၊ အနိစၥေတာ-အျမဲမရွိေသာအားျဖင့္၊ (ဒုကၡေတာ-ဆင္းရဲေသာအားျဖင့္၊) ေရာဂေတာ-အနာေရာဂါအားျဖင့္၊ ဣတိ-ဤသုိ႔အစရွိသည္ျဖင့္၊ ဒြါစတၱာလီသာယ-ေလးဆယ့္ႏွစ္ပါးေသာ၊ အာကာေရဟိ-အျခင္းအရာတုိ႔ျဖင့္၊ တီေရတိ-ႏႈိင္းခ်ိန္စူးစမ္းႏုိင္၏၊ အယံ-သည္၊ တီရဏပရိညာ-တီရဏပရိညာမည္၏။ ကတမာ ပဟာနပရိညာ-ပဟာနပရိညာဟူသည္ အဘယ္နည္း? ဧဝံ-ဤသုိ႔ ခႏၶာငါးပါးတုိ႔ကုိ ေလးဆယ့္ႏွစ္ပါးေသာအျခင္းအရာတုိ႔ျဖင့္၊ တီရယိတြာ-ႏႈိင္းခ်ိန္စုံစမ္း၍၊ အဂၢမေဂၢန-အရဟတၱမဂ္ျဖင့္၊ ပဥၥသု ခေႏၶသု-ခႏၶာငါးပါးတုိ႔၌၊ ဆႏၵရာဂံ-ဆႏၵရာဂကုိ၊ ပဇဟတိ-ပယ္၏၊ အယံ-သည္၊ ပဟာနပရိညာ-ပဟာနပရိညာမည္၏။

(မုိးထိမူ၊ သဂါထာဝဂၢအ႒ကထာအနက္။)

အယံ ဉာတပရိညာတိ-ကား၊ ႐ူပါ႐ူပဓေမၼ-႐ုပ္နာမ္ဓမၼတုိ႔ကုိ၊ လကၡဏာဒိေတာ-လကၡဏာအစရွိေသာ အားျဖင့္၊ ဉာေတ-သိအပ္သည္တုိ႔ကုိ၊ ကတြာ-ျပဳ၍။

(သံယုတ္ဋီကာ၊ ၁၊ သမိဒၶိသုတ္အဖြင့္၊ အနက္။)

တိေႆာ ဟိ ပရိညာ ဉာတပရိညာ တီရဏပရိညာ ပဟာနပရိညာ စ။ တတၳ “႐ုပၸနလကၡဏံ ႐ူပံ၊ ေဝဒယိတလကၡဏာ ေဝဒနာ”တိ ဧဝံ ေတသံ ေတသံ ဓမၼာနံ ပစၥတၱလကၡဏသလႅကၡဏဝေသန ပဝတၱာ ပညာ ဉာတပရိညာ နာမ။ “႐ူပံ အနိစၥံ ဒုကၡံ အနတၱာ, ေဝဒနာ အနိစၥာ ဒုကၡာ အနတၱာ”တိအာဒိနာ နေယန ေတသံ ေတသံ ဓမၼာနံ သာမညလကၡဏံ အာေရာေပတြာ ပဝတၱာ လကၡဏာရမၼဏိကဝိပႆနာ ပညာ တီရဏပရိညာ နာမ။ ေတသုေယဝ ပန ဓေမၼသု နိစၥသညာဒိပဇဟနဝေသန ပဝတၱာ လကၡဏာရမၼဏိက ဝိပႆနာဝ ပဟာနပရိညာ နာမ။

တတၳ သခၤါရပရိေစၧဒေတာ ပ႒ာယ ယာဝ ပစၥယပရိဂၢဟာ ဉာတပရိညာယ ဘူမိ။ ဧတသၼႎ ဟိ အႏၲေရ ဓမၼာနံ ပစၥတၱလကၡဏပဋိေဝဓေႆဝ အာဓိပစၥံ ေဟာတိ။ ကလာပသမၼသနေတာ ပ႒ာယ ယာဝ ဥဒယဗၺယာႏုပႆနာ တီရဏပရိညာယ ဘူမိ။ ဧတသၼႎ ဟိ အႏၲေရ သာမညလကၡဏပဋိေဝဓေႆဝ အာဓိပစၥံ ေဟာတိ။ ဘဂၤါႏုပႆနံ အာဒႎ ကတြာ ဥပရိ ပဟာနပရိညာယ ဘူမိ။ တေတာ ပ႒ာယ ဟိ “အနိစၥေတာ အႏုပႆေႏၲာ နိစၥသညံ ပဇဟတိ၊ ဒုကၡေတာ အႏုပႆေႏၲာ သုခသညံ ပဇဟတိ၊ အနတၱေတာ အႏုပႆေႏၲာ အတၱသညံ ပဇဟတိ၊ နိဗၺိႏၵေႏၲာ နႏၵႎ ပဇဟတိ၊ ဝိရဇၨေႏၲာ ရာဂံ ပဇဟတိ၊ နိေရာေဓေႏၲာ သမုဒယံ ပဇဟတိ၊ ပဋိနိႆဇၨေႏၲာ အာဒါနံ ပဇဟတီ”တိ ဧဝံ နိစၥသညာဒိပဟာနသာဓိကာနံ သတၱႏၷံ အႏုပႆနာနံ အာဓိပစၥံ ေဟာတိ။

(ပဋိသမၻိဒါမဂၢအ႒ကထာ၊ ၁၊ ၃၂။)

“႐ူပံ-႐ုပ္သည္၊ ႐ုပၸနလကၡဏံ-ေဖာက္ျပန္ျခင္းလကၡဏာရွိ၏၊ ေဝဒနာ-ေဝဒနာသည္၊ ေဝဒယိတလကၡဏာ -ခံစားျခင္းလကၡဏာရွိ၏၊”ဣတိ ဧဝံ-ဤသုိ႔၊ ေတသံ ေတသံ ဓမၼာနံ-ထုိထုိခႏၶာအစရွိေသာတရားတုိ႔၏၊ ပစၥတၱလကၡဏသလႅကၡဏဝေသန-အသီးသီးေသာလကၡဏာကုိ ေကာင္းစြာမွတ္သည္၏အစြမ္းျဖင့္၊ ဝါ-႐ုပၸနအစရွိေသာ ပစၥတၱလကၡဏာ, သလႅကၡဏလကၡဏာအစရွိေသာ ပစၥတၱလကၡဏာကုိ ေကာင္းစြာမွတ္သည္၏အစြမ္းျဖင့္၊ ပဝတၱာ-ျဖစ္ေသာ၊ ပညာ-ပညာသည္၊ ဉာတပရိညာ နာမ-ဉာတပရိညာမည္၏။ “႐ူပံ-႐ူပကၡႏၶာသည္၊ အနိစၥံ-မျမဲ၊ ဒုကၡံ-ဆင္းရဲ၏၊ အနတၱာ-အစုိးမရ၊ ေဝဒနာ-ေဝဒနာသည္၊ အနိစၥာ-မျမဲ၊ ဒုကၡာ-ဆင္းရဲ၏၊ အနတၱာ-အစုိးမရ၊” ဣတိအာဒိနာ-ဤသုိ႔အစရွိေသာ၊ နေယန-နည္းျဖင့္၊ ေတသံ ေတသံ ဓမၼာနံ-ထုိထုိတရားတုိ႔၏၊ သာမညလကၡဏံ-သာမညလကၡဏာသုိ႔၊ အာေရာေပတြာ-တင္၍၊ ပဝတၱာ-ေသာ၊ လကၡဏာရမၼဏိက ဝိပႆနာပညာ-လကၡဏာေရးလွ်င္ အာ႐ုံရွိေသာ ဝိပႆနာပညာသည္၊ တီရဏပရိညာ နာမ-တီရဏပရိညာမည္၏။ ပန-ထုိမွတပါး၊ ေတသုေယဝ-ထုိဉာတပရိညာ တီရဏပရိညာတုိ႔၏အာ႐ုံသာလွ်င္ ျဖစ္ကုန္ေသာ၊ ဓေမၼသု-ခႏၶာအစရွိေသာ တရားတုိ႔၌၊ နိစၥသညာဒိပဇဟနဝေသန-နိစၥသညာအစရွိသည္ကုိ ပယ္သည္၏အစြမ္းျဖင့္၊ ပဝတၱာ-ေသာ၊ လကၡဏာရမၼဏိက ဝိပႆနာဝ-လကၡဏာေရးလွ်င္ အာ႐ုံရွိေသာ ဝိပႆနာပညာသည္သာလွ်င္၊ ပဟာနပရိညာ နာမ-ပဟာနပရိညာ မည္၏။

တတၳ-ထုိသုံးပါးတုိ႔တြင္၊ သခၤါရပရိေစၧဒေတာ-သခၤါရတုိ႔ကုိ ပုိင္းျခားသည္မွ၊ ဝါ-နာမ႐ူပပရိဂၢဟဉာဏ္မွ၊ ပ႒ာယ-စ၍၊ ယာဝ ပစၥယပရိဂၢဟာ-နာမ္႐ုပ္တုိ႔၏အေၾကာင္းကုိ သိမ္းဆည္းသည္တုိင္ေအာင္၊ ဝါ-ပစၥယ ပရိဂၢဟဉာဏ္တုိင္ေအာင္၊ ဉာတပရိညာယ-ဉာတပရိညာ၏၊ ဘူမိ-အရာမည္၏။ ဟိ သစၥံ-မွန္၏၊ ဧတသၼႎ အႏၲေရ-ဤအတြင္း၌၊ ဓမၼာနံ-႐ူပကၡႏၶာစေသာ တရားတုိ႔၏၊ ပစၥတၱလကၡဏပဋိေဝဓေႆဝ-အသီးသီးေသာ လကၡဏာကုိ ထုိးထြင္း၍ သိတတ္ေသာ ပညာ၏သာလွ်င္၊ အာဓိပစၥံ-အစုိးရသည္၏အျဖစ္သည္၊ ေဟာတိ-၏၊ ကလာပသမၼသနေတာ-ကလာပသမၼသနဉာဏ္မွ၊ ပ႒ာယ-စ၍၊ ယာဝ ဥဒယဗၺယာႏုပႆနာ-ဥဒယဗၺယာႏုပႆနာဉာဏ္တုိင္ေအာင္၊ တီရဏပရိညာယ-၏၊ ဘူမိ-အရာမည္၏၊ ဟိ သစၥံ-၏၊ ဧတသၼႎ အႏၲေရ-၌၊ သာမညလကၡဏပဋိေဝဓေႆဝ-သာမညလကၡဏာကုိထုိးထြင္း၍ သိတတ္ေသာ ပညာ၏သာလွ်င္၊ အာဓိပစၥံ-သည္၊ ေဟာတိ-၏။ ဘဂၤါႏုပႆနံ-ဘဂၤါႏုပႆနာဉာဏ္ကုိ၊ အာဒႎ ကတြာ-အဦးအစကိုျပဳ၍၊ ဥပရိ-အထက္၌၊ ပဟာနပရိညာယ-၏၊ ဘူမိ-အရာမည္၏။ ဟိ သစၥံ-မွန္၏၊ တေတာ-ထုိဘဂၤါႏုပႆနာဉာဏ္မွ၊ ပ႒ာယ-၍၊ “အနိစၥေတာ-အနိစၥအားျဖင့္၊ အႏုပႆေႏၲာ-႐ႈေသာပုဂၢဳိလ္သည္၊ နိစၥသညံ-နိစၥသညာကုိ၊ ပဇဟတိ-စြန္႔ပစ္၏၊ ဒုကၡေတာ-ဒုကၡအားျဖင့္၊ အႏုပႆေႏၲာ-သည္၊ သုခသညံ-သုခသညာကုိ၊ ပဇဟတိ-၏၊ အနတၱေတာ-အနတၱအားျဖင့္၊ အႏုပႆေႏၲာ-သည္၊ အတၱသညံ-အတၱသညာကုိ၊ ပဇဟတိ-၏၊ နိဗၺိႏၵေႏၲာ-ၿငီးေငြ႔ေသာ ပုဂၢဳိလ္သည္၊ နႏၵႎ-သပၸီတိကတဏွာကုိ၊ ပဇဟတိ-၏၊ ဝိရဇၨေႏၲာ-တပ္ျခင္းကင္းေသာ ပုဂၢဳိလ္သည္၊ ရာဂံ-နိပၸီတိကရာဂကုိ၊ ပဇဟတိ-၏၊ နိေရာေဓေႏၲာ-ခ်ဳပ္ေစေသာပုဂၢဳိလ္သည္၊ သမုဒယံ-အနာဂတ္ဘင္၏အေၾကာင္းျဖစ္ေသာ သမုဒယကုိ၊ ပဇဟတိ-၏၊ ပဋိနိႆဇၨေႏၲာ-စြန္႔ေသာပုဂၢဳိလ္သည္၊ အာဒါနံ-တဏွာဒိ႒ိအားျဖင့္ စြဲလမ္းျခင္းကုိ၊ ပဇဟတိ-၏၊”ဣတိ ဧဝံ-သုိ႔၊ နိစၥသညာဒိပဟာနသာဓိကာနံ-နိစၥသညာအစရွိသည္ကုိ ပယ္ျခင္းကုိၿပီးေစတတ္ကုန္ေသာ၊ သတၱႏၷံ-ခုနစ္ပါးကုန္ေသာ၊ အႏုပႆနာနံ-အႏုပႆနာတုိ႔၏၊ အာဓိပစၥံ-သည္၊ ေဟာတိ-၏။

(မုိးထိမူ၊ ပဋိသမၻိဒါမဂၢအ႒ကထာအနက္၊ ၁-၁ဝ၂-၁ဝ၃။)

ဉာတတီရဏပဟာနဝေသန တိဝိဓာ ပရိညာ။ တတၳ ကတမာ ဉာတပရိညာ? သဗၺံ ေတဘူမကံ နာမ႐ူပံ “ဣဒံ ႐ူပံ, ဧတၱကံ ႐ူပံ၊ န ဣေတာ ဘိေယ်ာ၊ ဣဒံ နာမံ, ဧတၱကံ နာမံ, န ဣေတာ ဘိေယ်ာ”တိ ဘူတုပါဒါယေဘဒံ ႐ူပံ ဖႆာဒိေဘဒံ နာမဥၥ လကၡဏရသပစၥဳပ႒ာနပဒ႒ာနေတာ ဝဝတၳေပတိ၊ ကမၼာဝိဇၨာဒိကဥၥႆ ပစၥယံ ပရိဂၢဏွာတိ၊ အယံ ဉာတပရိညာ။ ကတမာ တီရဏပရိညာ? ဧဝံ ဉာတံ ကတြာ တံ သဗၺံ တီေရတိ အနိစၥေတာ ဒုကၡေတာ ေရာဂေတာတိ ဒြါစတၱာလီသာယ အာကာေရဟိ၊ အယံ တီရဏပရိညာ နာမ။ ကတမာ ပဟာနပရိညာ? ဧဝံ တီရယိတြာ အဂၢမေဂၢန သဗၺသၼႎ ဆႏၵရာဂံ ပဇဟတိ၊ အယံ ပဟာနပရိညာ နာမ။

ဒိ႒ိဝိသုဒၶိကခၤါဝိတရဏဝိသုဒၶိေယာ ဝါ ဉာတပရိညာ၊ မဂၢါမဂၢပဋိပဒါဉာဏဒႆနဝိသုဒၶိအာဒေယာ, ကလာပသမၼသနာဒိအႏုေလာမပရိေယာသာနာ ဝါ ပညာ တီရဏပရိညာ၊ အရိယမေဂၢ ဉာဏံ နိပၸရိယာေယန ပဟာနပရိညာ။

(သာရတၳဒီပနီဋီကာ၊ ၂၊ ၂ဝ-၂၂။)

ဝါ-တနည္းကား၊ ဒိ႒ိဝိသုဒၶိကခၤါဝိတရဏဝိသုဒၶိေယာ-ဒိ႒ိဝိသုဒၶိ, ကခၤါဝိတရဏဝိသုဒၶိတုိ႔သည္၊ ဉာတပရိညာ-ဉာတပရိညာမည္၏၊ မဂၢါမဂၢပဋိပဒါဉာဏဒႆနဝိသုဒၶိအာဒေယာ-မဂၢါမဂၢဉာဏဒႆနဝိသုဒၶိ, ပဋိပဒါဉာဏဒႆနဝိသုဒၶိ အစရွိသည္တုိ႔သည္လည္းေကာင္း၊ ကလာပသမၼသနာဒိ အႏုေလာမ ပရိေယာသာနာ-ကလာပသမၼသနအစ အႏုေလာမ အဆုံးရွိကုန္ေသာ၊ ပညာ ဝါ-ပညာတုိ႔သည္လည္းေကာင္း၊ တီရဏပရိညာ-တီရဏပရိညာမည္၏၊ အရိယမေဂၢ-အရိယ မဂ္၌၊ ဉာဏံ-ဉာဏ္သည္၊ နိပၸရိယာေယန-မုခ်အားျဖင့္၊ ပဟာနပရိညာ-ပဟာနပရိညာမည္၏။

(သာရတၳဋီကာအနက္။)

ဆရာေတာ္ ဦးေဇာတာလကၤာရ

ဓမၼာနႏၵ ဝိဟာရ

ဟာ့ဖ္မြန္းေဗးၿမိဳ႔

သရဏဂုံ ပုတီးစိပ္ျခင္းအက်ဳိး---

သရဏဂုံအက်ဳိး
သရဏဂုံ ပုတီးစိပ္ျခင္းအက်ဳိး

၁။ သရဏဂုံ၊ သုံးပါးစုံ၊ ၾကည္ယုံ ပုတီးစိပ္။
၂။ သရဏဂုံ၊ ကုိယ္လုံးထုံ၊ ျပည့္စုံ သိဒၶိဟိတ္။
၃။ သရဏဂုံ၊ ကုိယ္လုံးထုံ၊ အာ႐ုံ ထင္နိမိတ္။
၄။ အႏၲရာယ္ကင္း၊ ကပ္ေက်ာ္နင္း၊ ေပါျခင္း လာဘ္မဆိတ္။

(ေရွးဆရာျမတ္တုိ႔)

ဆရာေတာ္ ဦးေဇာတာလကၤာရ

ဓမၼာနႏၵ ဝိဟာရ

ဟာ့ဖ္မြန္းေဗးၿမိဳ႔

သရဏဂုမ္ ပ်က္, မပ်က္---

သရဏဂုမ္ ပ်က္, မပ်က္

မြန္မြန္ျမတ္ျမတ္ ပ်ပ္ဝပ္ျခင္းသည္-

(၁) ေဆြမ်ဳိးအေနျဖင့္ ပ်ပ္ဝပ္ျခင္း၊

(၂) ေၾကာက္သည့္အေနျဖင့္ ပ်ပ္ဝပ္ျခင္း၊

(၃) ဆရာအေနျဖင့္ ပ်ပ္ဝပ္ျခင္း၊

(၄) အလႉခံထုိက္ေသာ ပုဂၢဳိလ္အေနျဖင့္ မြန္မြန္ျမတ္ျမတ္ ပ်ပ္ဝပ္ျခင္းအားျဖင့္ ၄ မ်ဳိးရွိရာတြင္ စတုတၳ အလႉခံထုိက္ေသာပုဂၢဳိလ္ဟု မြန္မြန္ျမတ္ျမတ္ ပ်ပ္ဝပ္ျခင္းသည္သာ အျမတ္၏အစြမ္းျဖင့္ ခံယူေသာေၾကာင့္ သရဏဂုမ္ျဖစ္၏၊ က်န္ ၃-မ်ဳိးတုိ႔ျဖင့္ ပ်ပ္ဝပ္ျခင္းသည္ သရဏဂုံ မျဖစ္၊ ထုိ ၃ မ်ဳိးတုိ႔ကုိ အျမတ္အားျဖင့္ ခံယူလွ်င္ သရဏဂုမ္ ပ်က္ေတာ့၏။

သရဏဂုမ္ၿပီးေသာသူ၏အဖုိ႔မွာ သာသနာေတာ္အယူမွအျခားအယူရွိေသာ တိတၳိတုိ႔၌ ရေသ့ျဖစ္ေနေသာ ေဆြမ်ဳိးကုိ “ဤရေသ့သည္ ငါ၏ ေဆြမ်ဳိးဘဲ”ဟု ႏွလုံးသြင္း၍ ရွိခုိးေသာ္လည္း သရဏဂုံမပ်က္၊ ရေသ့မဟုတ္ေသာ ေဆြမ်ဳိးလူကုိ ရွိခုိးလွ်င္ ေျပာဖြယ္ရာပင္ မရွိ၊ အဘယ္မွာ သရဏဂုမ္ပ်က္ေတာ့အံ့နည္း၊ မပ်က္ပါ။

မင္းကုိ ေၾကာက္၍ ရွိခုိးလွ်င္ သရဏဂုမ္မပ်က္ပါ။

အတတ္သင္ေပးေသာ တိတၳိကုိလည္း ဆရာအေနျဖင့္ ရွိခုိးလွ်င္ သရဏဂုမ္မပ်က္ပါ။

ထုိတိတၳိေဆြမ်ဳိးရေသ့, မင္း, အတတ္သင္ဆရာတိတၳိကုိ အျမတ္ဟု ယူဆလ်က္ ရွိခုိးမူ သရဏဂုမ္ ပ်က္သည္။

ေသာ ပေနေသာ (ပဏိပါေတာ) ဉာတိဘယာစရိယဒကၡိေဏယ်ဝေသန စတုဗၺိေဓာ ေဟာတိ၊ တတၳ ဒကၡိေဏယ်ပဏိပါေတန သရဏဂမနံ ေဟာတိ၊ န ဣတေရဟိ။ ေသ႒ဝေသေနဝ ဟိ သရဏံ ဂဏွာတိ၊ ေသ႒ဝေသန စ ဘိဇၨတိ။

ဧဝံ ဂဟိတသရဏႆ စ ဥပါသကႆ ဝါ ဥပါသိကာယ ဝါ အညတိတၳိေယသု ပဗၺဇိတမၸိ ဉာတႎ “ဉာတေကာ ေမ အယ”ႏၲိ ဝႏၵေတာ သရဏဂမနံ န ဘိဇၨတိ၊ ပေဂဝ အပဗၺဇိတံ။ တထာ ရာဇာနံ ဘယဝေသန ဝႏၵေတာ၊ ေသာ ဟိ ရ႒ပူဇိတတၱာ အဝႏၵီယမာေနာ အနတၳမၸိ ကေရယ်ာတိ။ တထာ ယံ ကိÌိ သိပၸံ သိကၡာပကံ တိတၳိယမၸိ “အာစရိေယာ ေမ အယ”ႏၲိ ဝႏၵေတာပိ န ဘိဇၨတိ၊ ဧဝံ သရဏဂမနေဘေဒါ ေဝဒိတေဗၺာ။ (သီလကၡႏၶဝဂၢအ႒ကထာ၊ သာမညဖလသုတ္၊ ၂ဝ၇-၂ဝ၈။)

ဝႏၵတိ။ ။ ပဏိပါတ သရဏဂုံသည္ “အဘိဝါဒန (ရွိခုိးျခင္း), ပစၥဳ႒ာန (ခရီးဦးႀကိဳဆုိျခင္း), အဥၥလိကမၼ (လက္အုပ္ခ်ီျခင္း), သာမိစီကမၼ (အ႐ုိအေသျပဳျခင္း)”ဟု အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိေသာ္လည္း အဘိဝါဒနျဖစ္ေသာ ဝႏၵတိ တစ္မ်ဳိးကုိသာ ဥပလကၡဏအားျဖင့္ ျပသည္။ [ဝႏၵတီတိ ပဏိပါတႆ လကၡဏဝစနံ။ သီလကၡန္ဋီကာ၊ ၂၈ဝ။]

ပေဂဝ အပဗၺဇိတံ။ ။ တိတၳိေဘာင္၌ ရေသ့လုပ္ေသာေဆြမ်ဳိးကုိ ေဆြမ်ဳိးအေနျဖင့္ ရွိခုိးမႈေၾကာင့္ ပဏိပါတသရဏဂုမ္မျဖစ္၊ ပဗၺဇိတမၸိ၌ အပိသည္ သမၻာဝနာေဇာတက၊ ထုိပိျဖင့္ “ရေသ့ ရဟန္းဆုိတာ ကုိးကြယ္ စရာျဖစ္၍ ျမင့္ျမတ္သူတည္း”ထုိရေသ့ရဟန္းကုိေသာ္မွ ရွိခုိးသည့္အတြက္ သရဏဂုမ္ မပ်က္တုံေသး၏၊ ရေသ့ရဟန္းမဟုတ္ေသာ ေဆြမ်ဳိးကုိ ရွိခုိးလွ်င္ အဘယ္မွာ ပ်က္ႏုိင္ပါအံ့နည္း?”ဟု ဂရဟာဆည္းသည္။

မွတ္ခ်က္။ ။ ဤစကားအရ ေဆြမ်ဳိးျဖစ္ေသာ ရေသ့ကုိ ရွိခုိးမႈေၾကာင့္ သရဏဂုမ္မပ်က္သကဲ့သုိ႔, ထုိ႔အတူ တစုံတခု လာဘ္ကုိေျမွာ္၍လည္းေကာင္း, ေဘးရန္ကုိကာကြယ္လိမ့္မည္ဟု ထင္၍လည္းေကာင္း နတ္ကုိ ရွိခုိးမႈ ေၾကာင့္ မူလရွိၿပီးေသာ သရဏဂုမ္ မပ်က္ဟု မွတ္ပါ။

ရ႒ပူဇိတတၱာသည္ ေၾကာက္ျခင္းေၾကာင့္ ရွိခုိးရသည္၏အျဖစ္ကုိ ၿပီးေစေသာဟိတ္တည္း၊ သရဏဂုမ္ မပ်က္ျခင္း၏ အေၾကာင္းျပဟိတ္ မဟုတ္၊ သရဏဂုမ္မပ်က္ျခင္း၏အေၾကာင္းမွာ “ေသ႒ဝေသန အဝႏၵိတတၱာ”ဟု ထည့္ရမည္၊ ဘာ့ေၾကာင္းနည္း? “ေသ႒ဝေသန စ ဘိဇၨတိ”ဟု ေရွ႔၌ ဆုိအပ္ခဲ့ေသာေၾကာင့္တည္း။ သီလကၡန္ဋီကာသစ္၊ ၂၊ ၁၈၃-စကားအရ နတ္ကုိ ကုိးကြယ္ရာ၌ ရတနာ ၃ ပါးထက္ပင္ ျမတ္သည္ဟု သေဘာထား၍ ကုိးကြယ္လွ်င္ သရဏဂုမ္ပ်က္၏ ဟုလည္းမွတ္ပါ။ (သီလကၡန္ဘာသာဋီကာ၊ ၃၊ ၂၄၇။)

ေလာကုတၱရာသရဏဂုမ္သည္ ဘယ္ေတာ့မွ မပ်က္စီးပါ၊ ေလာကီသရဏဂုမ္ကား အယူတပါး ေျပာင္းသြား၍ ပ်က္ျခင္း, ေသ၍ ပ်က္ျခင္း ၂-မ်ဳိးရွိ၏၊ အယူေျပာင္း၍ သရဏဂုမ္ပ်က္ျခင္းသည္ အျပစ္ရွိ၏၊ ေသ၍ ပ်က္ျခင္းသည္ အျပစ္မရွိ။

ေလာကိယႆ စ သရဏဂမနႆ ဒုဝိေဓာ ေဘေဒါ သာဝေဇၨာ စ အနဝေဇၨာ စ။ တတၳ သာဝေဇၨာ အညသတၳာရာဒီသု အတၱသႏၷိယ်ာတနာဒီဟိ ေဟာတိ၊ ေသာ စ အနိ႒ဖေလာ ေဟာတိ။ အနဝေဇၨာ ကာလကိရိယာယ ေဟာတိ၊ ေသာ အဝိပါကတၱာ အဖေလာ။ ေလာကုတၱရႆ ပန ေနဝတၳိ ေဘေဒါ၊ ဘဝႏၲေရပိ ဟိ အရိယသာဝေကာ အညံ သတၳာရံ န ဥဒၵိသတီတိ။ ဧဝံ သရဏဂမနႆ သံကိေလေသာ စ ေဘေဒါ စ ေဝဒိတေဗၺာတိ။ (သီလကၡႏၶဝဂၢအ႒ကထာ၊ သာမညဖလသုတ္၊ ၂ဝ၉။)

စ-ဆက္၍ဆုိဦးအံ့၊ ေလာကိယႆ သရဏဂမနႆ-ေလာကီျဖစ္ေသာ သရဏဂုံ၏၊ ေဘေဒါ-ပ်က္ျခင္း သည္၊ သာဝေဇၨာ-အျပစ္ရွိေသာ၊ (ေဘေဒါ) စ-ပ်က္ျခင္းလည္းေကာင္း၊ အနဝေဇၨာ-အျပစ္မရွိေသာ၊ (ေဘေဒါ) စ-လည္းေကာင္း၊ (ဣတိ-သုိ႔၊) ဒုဝိေဓာ-ႏွစ္ပါးအျပားရွိ၏၊ တတၳ-ထုိႏွစ္ပါးတုိ႔တြင္၊ သာဝေဇၨၨာ-အျပစ္ရွိေသာ ပ်က္ျခင္းသည္၊ အညသတၳာရာဒီသု-သာသနာတြင္းဆရာမွ တပါးေသာဆရာ အစရွိသည္တုိ႔၌၊ အတၱနိယ်ာတနာ ဒီဟိ-မိမိကုိအပ္ႏွင္းျခင္း အစရွိသည္တုိ႔ေၾကာင့္၊ ေဟာတိ-၏၊ ေသာ စ-ထုိသာဝဇၨေဘဒသည္၊ အနိ႒ဖေလာ-အလုိမရွိအပ္ေသာအက်ဳိးရွိသည္၊ ဝါ-မေကာင္းေသာအက်ဳိးရွိသည္၊ ေဟာတိ-၏၊ အနဝေဇၨာ-အျပစ္မရွိေသာ ပ်က္ျခင္းသည္၊ ကာလံကိရိယာယ-ေသခ်ိန္ကုိျပဳျခင္းေၾကာင့္၊ ဝါ-ေသျခင္းေၾကာင့္၊ ေဟာတိ-၏၊ ေသာ-ထုိအနဝဇၨေဘဒသည္၊ အဝိပါကတၱာ-ဝိပါကဓမၼ မဟုတ္သည္၏ အျဖစ္ေၾကာင့္၊ အဖေလာ-အက်ဳိးမရွိ၊ ပန-ကား၊ ေလာကုတၱရႆ-ေလာကုတၱရာသရဏဂုံ၏၊ ေဘေဒါ-သည္၊ ေနဝတၳိ-မရွိသည္သာတည္း၊ (ကသၼာ-အဘယ္ ေၾကာင့္၊ ေလာကုတၱရႆ-၏၊ ေဘေဒါ-သည္၊ ေနဝတၳိ-မရွိသနည္း?) ဟိ (ယသၼာ)-အၾကင့္ေၾကာင့္၊ ဘဝႏၲေရပိ-ဘဝတပါး၌ေသာ္မွလည္း၊ [ပိျဖင့္ “ဤဘဝကုိ မဆုိထားႏွင့္”ဟု ဂရဟာျပဳ။] အရိယသာဝေကာ-အရိယာသာဝက သည္၊ အညံ-သာသနာတြင္းဆရာမွ အျခားေသာဆရာကုိ၊ သတၳာရံ-ဆရာဟူ၍၊ န ဥဒၵိသတိ-မညႊန္ျပေတာ့၊ ဣတိ-ေၾကာင့္၊ (ေလာကုတၱရႆ ေဘေဒါ ေနဝတၳိ)၊ ဧဝံ-ဤသုိ႔လွ်င္၊ သရဏဂမနႆ-၏၊ သံကိေလေသာစ-ကုိလည္းေကာင္း၊ ေဘေဒါစ-ပ်က္ျခင္းကုိလည္းေကာင္း၊ ေဝဒိတေဗၺာ-သိအပ္၏။ ဣတိ-သရဏဂုံႏွင့္စပ္၍ မွတ္ဖြယ္အၿပီးတည္း။ (သီလကၡန္ဘာသာဋီကာ၊ ၃၊ ၂၅၄။)

သာဝေဇၨာ။ ။ တဏွာဒိ႒ာဒိဝေသန-သာသနာပဆရာတုိ႔ကုိ ခ်စ္ခင္ျခင္းတဏွာ, ထုိဆရာတုိ႔၏အယူကုိပင္ အမွန္ထင္ေသာ မိစၧာဒိ႒ိအစရွိသည္တုိ႔၏အစြမ္းျဖင့္၊ သေဒါေသာ-အျပစ္ႏွင့္တကြျဖစ္၏၊ အျပစ္ရွိ၏။

ကာလံ ကိရိယာယ။ ။ သရဏဂုံေဆာက္တည္မႈသည္ သီလေဆာက္တည္မႈႏွင့္ တူ၏၊ သီလသည္ ကာလ အပုိင္းအျခား ရွိ -မရွိ ၂ မ်ဳိးျဖစ္၏၊ သရဏဂုံေဆာက္တည္မႈလည္း ထုိ႔အတူပင္တည္း၊ ကာလအပုိင္းအျခား မရွိပဲ ေဆာက္တည္လွ်င္ သရဏဂုံပ်က္သည္။ (သီလကၡန္ဋီကာသစ္၊ ၂၊ ၁၅၇။)

မွတ္ခ်က္။ ။ ေသလွ်င္ သရဏဂုံ ပ်က္ေသာေၾကာင့္ ယခုအခါ လူေသလွ်င္ သရဏဂုံတင္ၾကဟန္ တူသည္၊ သုိ႔ေသာ္ အေလာင္းေကာင္းသည္ သရဏဂုံ မယူႏုိင္ပါ၊ ေသသူက အနားမွာျဖစ္ေနလွ်င္သာ ယူႏုိင္စရာရွိပါသည္။ (သီလကၡန္ဘာသာဋီကာ၊ ၃၊ ၂၅၄။)

ဆရာေတာ္ ဦးေဇာတာလကၤာရ

ဓမၼာနႏၵ ဝိဟာရ

ဟာ့ဖ္မြန္းေဗးၿမိဳ႔

သရဏဂုမ္ ညစ္ႏြမ္း, မညစ္ႏြမ္း---

သရဏဂုမ္ ၂-မ်ဳိး ။ ။ 

သရဏဂုမ္သည္ ေလာကီသရဏဂုမ္, ေလာကုတၱရာသရဏဂုမ္ဟူ၍ ႏွစ္မ်ဳိးရွိ၏။

ေလာကီသရဏဂုမ္မွာ ရတနာ ၃-ပါးတုိ႔၏ဂုဏ္ကုိ မသိျခင္း, ရတနာ ၃-ပါးတုိ႔အေပၚ၌ ယုံမွားသံသယ ရွိျခင္း, ရတနာ ၃-ပါး၏ ဂုဏ္ေတာ္မ်ားကုိပင္ ဂုဏ္မဟုတ္ဟု ေျပာင္းျပန္ယူျခင္း အယူမ်ားျခင္း, ရတနာ ၃-ပါးအေပၚ၌ မ႐ုိေသျခင္း, မေလးစားျခင္းတုိ႔သည္ သရဏဂုမ္၏ညစ္ႏြမ္းေၾကာင္းတုိ႔ပင္ျဖစ္၏။

ေလာကုတၱရာသရဏဂုမ္မွာ ညစ္ႏြမ္းေၾကာင္းတရား မရွိ။

ေလာကိယသရဏဂမနံ တီသု ဝတၳဴသု အညာဏသံသယမိစၧာဉာဏာဒီဟိ သံကိလိႆတိ၊ န မဟာဇုတိကံ ေဟာတိ န မဟာဝိပၹါရံ။ ေလာကုတၱရႆ နတၳိ သံကိေလေသာ။ (သီလကၡႏၶဝဂၢအ႒ကထာ၊ သာမညဖလသုတ္၊ ၂ဝ၉။)

ေလာကိယသရဏဂမနံ- ေလာကီသရဏဂုမ္သည္၊ တီသု- သုံးပါးကုန္ေသာ၊ ဝတၳဴသု- ကုသုိလ္စိတ္၏ တည္ရာ ရတနာ ၃ ပါးတုိ႔၌၊ အညာဏသံသယမိစၧာဉာဏာဒီဟိ- မသိျခင္းေမာဟ, ယုံမွားျခင္းဝိစိကိစၧာ, အမွားသိျခင္းဒိ႒ိအစရွိသည္တုိ႔ေၾကာင့္၊ သံကိႆတိ- ညစ္ႏြမ္း၏၊ မဟာဇုတိကံ- ႀကီးစြာေသာ အေရာင္ အဝါရွိသည္၊ န ေဟာတိ-မျဖစ္၊ မဟာဝိပၹါရံ- ႀကီးစြာျပန္႔ႏွံ႔ျခင္းဟူေသာ အာႏုေဘာ္ရွိသည္၊ န (ေဟာတိ)- မျဖစ္။ ေလာကုတၱရႆ- ေလာကုတၱရာသရဏဂုမ္အား၊ သံကိေလေသာ- ညစ္ႏြမ္းသည္၊ နတၳိ- မရွိ။

ရတနာ ၃ ပါး၏ဂုဏ္ေတာ္ကုိ လုံးလုံးမသိျခင္း, ျပင္းစြာ ေတြေဝေနျခင္းသည္ “အညာဏ”မည္၏၊ ဗုဒၶဟုတ္ေလသေလာ? မဟုတ္ေလသေလာ?ဟု ယုံမွားျခင္းသည္ “သံသယ”မည္၏၊ ရတနာ ၃ ပါး၏ အရဟံ စေသာဂုဏ္ေတာ္ကုိပင္ ဂုဏ္မဟုတ္ဟု ေျပာင္းျပန္ယူျခင္းသည္ “မိစၧာဉာဏ”မည္၏၊ အာဒိျဖင့္ ရတနာ ၃ ပါးကုိ အနာဒရ (မ႐ုိေသျခင္း), အဂါရဝ (မေလးစားျခင္း)စသည္ကုိ ယူပါ။

[ယခုေခတ္မွာလည္း ဗုဒၶဓမၼတုိ႔၌ ႐ုိေသမႈ နည္းပါးလာေလၿပီ။]

သံကိလိႆတိကုိပင္ “န မဟာဇုတိကံ န မဟာဝိပၹါရ" ဟု အဓိပၸါယ္ဖြင့္သည္၊ ဇုတိသဒၵါသည္ အေရာင္အဝါကုိ ေဟာ၏၊ မဟတီ+ဇုတိ ယႆာတိ မဟာဇုတိကံ၊ ဝိပၹါရံသဒၵါသည္ ျပန္႔ႏွံ႔ျခင္းအနက္ကုိ ေဟာ၏၊ သရဏဂုမ္၏အက်ဳိး ျပန္႔ႏွံ႔ျခင္းဟူသည္ အာႏုေဘာ္တည္း၊ ထုိအာႏုေဘာ္ဟူသည္ ျမင့္ျမတ္ျခင္း တည္း၊ မဟေႏၲာ+ဝိပၹါေရာ ယႆာတိ မဟာဝိပၹါရံ။ [န မဟာဇုတိကံတိ န မဟုဇၨလံ(မ်ားစြာ မေတာက္ ပ)၊ အပရိသုဒၶံ အပရိေယာဒါတႏၲီတိ အေတၳာ။ န မဟာဝိပၹါရံတိ န မဟာႏုဘာဝံ၊ အပၸဏီတံ အႏုဠာရံ (န+ဥဠာရံ-မျမင့္ျမတ္)၊ သီလကၡန္ဋီကာသစ္၊ ၂၊ ၁၈၇။ (သီလကၡန္ဘာသာဋီကာ၊ ၃၊ ၂၅၃။)

မွတ္ခ်က္။ ။ သရဏဂမန-သရဏဂုမ္, သရဏဂုံ ၂-မ်ဳိးပင္ ေရးထုံးအရ သုံးႏုိင္၏။

သံသယာဉာဏ ဝတၳဳမွိ၊ မိစၧာဉာဏဥၥ နာဒရံ။

ေလာကိယသရဏံ ေတဟိ၊ ကိလိ႒ံ န မဟပၹလံ။

ေလာကိယသရဏံ- ေလာကီသရဏဂုမ္သည္၊ ဝတၳဳမွိ- ရတနာသုံးပါးတည္းဟူေသာ ဝတၳဳ၌၊ သံသယံ-ယုံမွားသံသယရွိျခင္းလည္းေကာင္း၊ အဉာဏံ- ရတနာသုံးပါး၏ဂုဏ္ကုိ မသိျခင္းလည္းေကာင္း၊ မိစၧာဉာဏဥၥ- အသိလြဲမွားျခင္းလည္းေကာင္း၊ အနာဒရံ-ရတနာသုံးပါး၌ မ႐ုိေသျခင္းလည္းေကာင္း၊ ေတဟိ-ထုိဆုိခဲ့ၿပီးထ ေၾကာင္းေလးဝတုိ႔ေၾကာင့္၊ ကိလိ႒ံ- သရဏဂုမ္စြမ္း, ညစ္ႏြမ္းေခ်းတင္, မျဖဴစင္သည္ ျဖစ္၍၊ န မဟပၹလံ- အက်ဳိးမႀကီး။

ရတနာသုံးပါး- ယုံမွားကခၤါ၊

ဂုဏ္မသိႏွင့္- လြဲသိမိစၧာ၊

႐ုိေသကင္းေဝး- ညစ္ေထးသရဏာ၊

တန္ခုိးေသး- က်ဳိးေပးနည္းက်မ္းလာ။

ဆရာေတာ္ ဦးေဇာတာလကၤာရ

ဓမၼာနႏၵ ဝိဟာရ

ဟာ့ဖ္မြန္းေဗးၿမိဳ႔

သဗၺဒါနံ ဓမၼဒါနံ ဇိနာတိ---

ဓမၼဒါနသည္ အျမတ္ဆုံး

ေယာ ဓမၼမႏုသာသတီတိ ေယာ ဓမၼံ အႏုသာသတိ၊ အ႒ကထံ ကေထတိ၊ ပါဠႎ ဝါေစတိ၊ ပုစၧိတပဥွံ ဝိႆေဇၨတိ၊ ကမၼ႒ာနံ အာစိကၡတိ၊ ဓမၼႆဝနံ ကေရာတိ၊ သေဗၺာေပသ ဓမၼံ အႏုသာသတိ သဗၺဒါနာနဥၥ ဣဒံ ဓမၼဒါနေမဝ အဂၢႏၲိ ေဝဒိတဗၺံ။ ဝုတၱမၸိ ေစတံ–

"သဗၺဒါနံ ဓမၼဒါနံ ဇိနာတိ၊

သဗၺရသံ ဓမၼရေသာ ဇိနာတိ။

သဗၺရတႎ ဓမၼရတိ ဇိနာတိ၊

တဏွကၡေယာ သဗၺဒုကၡံ ဇိနာတီ" တိ ။

ေယာ ဓမၼမႏုသာသတီတိ- ဟူသည္ကား၊ ေယာ- အၾကင္သူသည္၊ ဓမၼံ- တရားကုိ၊ အႏုသာသတိ- ဆုံးမ၏၊ အ႒ကထံ- အ႒ကထာကုိ၊ ကေထတိ- ေျပာဆုိ၏၊ ပါဠႎ- ပါဠိေတာ္ကုိ၊ ဝါေစတိ- ပုိ႔ခ်၏၊ ပုစၧိတပဥွံ- ေမးအပ္ေသာျပႆနာကုိ၊ ဝိႆေဇၨတိ- ေျဖ၏၊ ကမၼ႒ာနံ- ကမၼ႒ာန္းကုိ၊ အာစိကၡတိ- ေျပာၾကား၏၊ ဓမၼႆဝနံ- တရားနာျခင္းကုိ၊ ကေရာတိ- ျပဳ၏၊ ဧသ (ဧေသာ)သေဗၺာပိ- ဤအ႒ကထာသင္ျခင္းအစရွိေသာ အလုံးစုံသည္လည္း၊ ဓမၼံ အႏုသာသတိ နာမ- တရားကုိ ဆုံးမသည္မည္၏၊ သဗၺဒါနာနဥၥ- ခပ္သိမ္းေသာအလႉတုိ႔ထက္လည္း၊ ဣဒံ ဓမၼဒါနေမဝ- ဤတရားအလႉသည္သာလွ်င္၊ အဂၢံ- ျမတ္၏၊ ဣတိ- ဤသုိ႔၊ ေဝဒိတဗၺံ- သိအပ္၏။

စ- မွန္၏၊

“သဗၺဒါနံ ဓမၼဒါနံ ဇိနာတိ၊ သဗၺရသံ ဓမၼရေသာ ဇိနာတိ။ သဗၺရတႎ ဓမၼရတိ ဇိနာတိ၊ တဏွကၡေယာ သဗၺဒုကၡံ ဇိနာတီတိ– ဟူ၍၊ ဧတံပိ- ဤစကားကုိလည္း၊ (ဘဂဝတာ- ျမတ္စြာ ဘုရားသည္၊) ဝုတၱံ- ေဟာေတာ္မူအပ္ၿပီ။

"သဗၺဒါနံ- အာမိသဒါန အဘယဒါနအစရွိေသာ အလုံးစုံေသာအလႉကုိ၊ (အလႉဟူသမွ်ကုိ၊) ဓမၼဒါနံ- တရားေဒသနာ ဟူေသာအလႉသည္၊ ဇိနာတိ- ေအာင္၏၊ သဗၺရသံ- ရသာဟူသမွ်ကုိ၊ ဓမၼရေသာ- သူေတာ္ေကာင္းတရားလွ်င္ မွီရာရွိေသာ ပီတိပါေမာဇၨဟူေသာ အရသာသည္၊ ဇိနာတိ- ေအာင္၏။ သဗၺရတႎ- ေမြ႔ေလ်ာ္ျခင္းဟူသမွ်ကုိ၊ ဓမၼရတိ- သမထ ဝိပႆနာတရား၌ ေမြ႔ေလ်ာ္ျခင္းသည္၊ ဇိနာတိ- ေအာင္၏၊ တဏွကၡေယာ- တဏွာ၏ကုန္ရာ ကုန္ေၾကာင္းျဖစ္ေသာ မဂ္ဖုိလ္နိဗၺာန္သည္၊ သဗၺဒုကၡံ- ၾကြင္းမဲ့ဥႆုံ အလုံးစုံကုိ၊ ဇိနာတိ- ေအာင္၏"။

ဆရာေတာ္ ဦးေဇာတာလကၤာရ

ဓမၼာနႏၵ ဝိဟာရ

ဟာ့ဖ္မြန္းေဗးၿမိဳ႔

ဗုဒၶ၏ ေဟာၫႊန္ပုံ ၂-မ်ဳိး---

ဗုဒၶ၏ ေဟာၫႊန္ပုံ ၂-မ်ဳိး

ဘုရားရွင္တုိ႔မည္သည္ ...

(၁) အားသစ္ႀကိဳးကုတ္ အားထုတ္ဘူးေသာ ဝိပႆနာမရွိေသာ (ဝိပႆနာ အားမထုတ္ ဘူးေသာ) ေရွးဦးစြာ ကမၼ႒ာန္းစီးျဖန္းျခင္း၌ အစျပဳေသာ မျပဳအပ္ေသးေသာ ပရိကံရွိေသာ တပည့္အား ပန္းခ်ီဆရာသည္ နံရံ၏ေကာင္းမြန္ေသသပ္ေခ်ာမြတ္မႈကုိ ေျပာၾကားသကဲ့သုိ႔ “ေရွးဦးစြာ သီလကုိ ျဖဴစင္ေစဦးေလာ့၊ သမာဓိကုိ ပြါးေလဦးေလာ့၊ ကမၼႆကတဉာဏ္ကုိ ေျဖာင့္ေျဖာင့္ ျပဳဦးေလာ့”ဟု ေရွးဦးစြာ ဝိပႆနာ၏ေရွ႔အဖုိ႔ျဖစ္ေသာ က်င့္ဝတ္ ပဋိပတ္ကုိ ေဟာၾကားေတာ္မူကုန္၏။

(၂) ဘုရားရွင္၏ ၾသဝါဒကုိ လုိက္နာသျဖင့္ ေကာင္းစြာ က်င့္ေသာ ကမၼ႒ာန္းဘာဝနာ၌ လြန္စြာအားထုတ္ေသာ ပုဂၢဳိလ္ အားကား အရဟတၱမဂ္၏နီးစြာေသာအေၾကာင္းျဖစ္ေသာ သိမ္ေမြ႔ႏူးညံ့ေသာ ခႏၶာစေသာေလာက၏ အတၱစသည္မွ ဆိတ္ေသာအျဖစ္ကုိျပတတ္ေသာ ဝိပႆနာကုိသာလွ်င္ ေဟာၾကားေတာ္မူကုန္၏။

ဗုဒၶါ စ အကတာဘိနိေဝသႆ အာဒိကမၼိကႆ အကတပရိကမၼႆ အေႏၲဝါသိေနာ စိတၱကာေရာ ဘိတၱိပရိကမၼံ ဝိယ “သီလံ တာဝ ေသာေဓဟိ၊ သမာဓႎ ဘာေဝဟိ၊ ကမၼႆကတပညံ ဥဇုံ ကေရာဟီ”တိ ပဌမံ ပုဗၺဘာဂပၸဋိပဒံ အာစိကၡႏၲိ။ ကာရကႆ ပန ယုတၱပယုတၱႆ အရဟတၱမဂၢပဒ႒ာန ဘူတံ သဏွသုခုမံ သုညတာဝိပႆနံ ေယဝ အာစိကၡႏၲိ။

(သဂါထာဝဂၢအ႒ကထာ၊ ေဒဝတာသံယုတ္၊ အစၧရာသုတ္အဖြင့္၊ ၈၂။)

ဗုဒၶါ စ- ဘုရားရွင္တုိ႔မည္သည္ကား၊ အကတာဘိနိေဝသႆ- သာသနာေတာ္ထမ္းရဟန္းျဖစ္၍ အားသစ္ ႀကိဳးကုတ္ဘူးေသာ ဝိပႆနာမရွိေသာ၊ အာဒိကမၼိကႆ- အဦးအစျဖစ္ေသာ၊ အကတပရိကမၼႆ-မျပဳအပ္ေသးေသာ ပရိကံရွိေသာ၊ အေႏၲဝါသိေနာ- တပည့္အား၊ စိတၱကာေရာ- ပန္းခ်ီဆရာသည္၊ ဘိတၱိပရိကမၼံ- နံရံ၏ေကာင္းမြန္ေသသပ္ ေခ်ာမြတ္မႈကုိ၊ (အာစိကၡတိ) ဝိယ- ေျပာၾကားသကဲ့သုိ႔၊ “တာဝ- ေရွးဦးစြာ၊ သီလံ- သီလကုိ၊ ေသာေဓဟိ- ျဖဴစင္ေစဦးေလာ့၊ သမာဓႎ- သမာဓိကုိ၊ ဘာေဝဟိ- ပြါးေလဦးေလာ့၊ ကမၼႆကတပညံ- ကမၼႆကတပညာကုိ၊ ဥဇုံ- ေျဖာင့္ေျဖာင့္၊ ကေရာဟိ- ျပဳဘိဦးေလာ့၊”ဣတိ- ဤသုိ႔၊ ပဌမံ- ေရွးဦးစြာ၊ ပုဗၺဘာဂပၸဋိပဒံ- ဝိပႆနာ၏ေရွ႔အဖုိ႔ျဖစ္ေသာအက်င့္ကုိ၊ အာစိကၡႏၲိ- ေဟာၾကားေတာ္မူကုန္၏။ ကာရကႆ- ဘုရားရွင္၏ၾသဝါဒကုိ လုိက္နာသျဖင့္ ေကာင္းစြာက်င့္ေသာ၊ ယုတၱ ပယုတၱႆ ပန- ကမၼ႒ာန္းဘာဝနာ၌ လြန္စြာအားထုတ္ေသာ ပုဂၢဳိလ္အားကား၊ အရဟတၱမဂၢပဒ႒ာနဘူတံ- အရဟတၱ မဂ္၏ နီးစြာေသာအေၾကာင္းျဖစ္၍ျဖစ္ေသာ၊ သဏွသုခုမံ- သိမ္ေမြ႔ႏူးညံ့ေသာ၊ သုညတာဝိပႆနံ ေယဝ- ခႏၶာစေသာ ေလာက၏ အတၱစသည္မွ ဆိတ္ေသာအျဖစ္ကုိျပတတ္ေသာ ဝိပႆနာကုိသာလွ်င္၊ အာစိကၡႏၲိ- ေဟာၾကားေတာ္မူ ကုန္၏။

(မုိးထိမူ၊ အ႒ကထာနိႆယ၊ ၁၊ ၂၁၄။)

ဆရာေတာ္ ဦးေဇာတာလကၤာရ

ဓမၼာနႏၵ ဝိဟာရ

ဟာ့ဖ္မြန္းေဗးၿမိဳ႔

ေအာင္ရွစ္ခ်က္ ဂါထာေတာ္ႀကီး---

ေအာင္ရွစ္ခ်က္ ဂါထာေတာ္ႀကီး

ဇယစေကၠာ ဇယေႏၲာ ေယာ၊ ဇယိတေဗၺ ဇယာသေန။
ဇယာေပသိ ဇေယသီနံ၊ ဇယံ ေဒတု ဇယုတၱေရာ။

ဇယစေကၠာ- ေအာင္ေၾကာင္းနိမိတ္, ေအာင္အတိတ္ႏွင့္, ေအာင္ဟိတ္ေဝလွ်ံ, ေအာင္သံထစ္ခ်ဳံး, ေသာင္းတုိက္လုံးဝယ္, ေခါင္ဆုံးမကုိဋ္, ေအာင္လံစုိက္၍, အၿမိဳက္ေအာင္ခင္း, ေအာင္ေျမနင္းဖုိ႔, နဝင္းဓာတ္စစ္, တရာ့ရွစ္ဟု, ရွင္ခ်စ္ ဘုန္းေမာ္, စိေႏၲေယ်ာ္၏, ေျခေတာ္အစုံ, ၾကာပဒုမ္ဝယ္, ေရာင္ဟုန္ၿပိဳးျပက္, စက္လကၡဏာ, ႏႈိင္းမရာသည့္, သိဂၤါေရႊစင္, ေအာင္႐ုပ္သြင္ႏွင့္, စုံလင္ျပည့္ၿဖိဳးေတာ္မူေပထေသာ၊

ဇယုတၱေရာ- ျဗဟၼာနတ္လူ, သုံးဘုံသူဝယ္, ေအာင္သူတကာ, သခ်ၤာသေခ်ၤ, သိန္းကုေဋထက္, ဂုဏ္ေနျမင့္လွ, တုမရ ဖက္မျမင္, မယွဥ္သာ မႏႈိင္းသာ, ေတဇာမဟိဒၶိ, သိဒၶိပုိင္စုိး, ေအာင္ရိပ္ျဖဴမုိးေတာ္မူထေသာ၊

ေယာ ဇိေနာ- ေအာင္ေဇယာဘိ, ေအာင္သိဒၶိႏွင့္, ေဗာဓိညြန္႔ရွင္, ေအာင္ပလႅင္ဝယ္, ငါးအင္မာရ္ယုတ္, ရန္ခလုတ္ကုိ, တမုဟုတ္ေရွာင္တခင္, ဘုန္းေတာ္ညြန္႔ေအာင္လံတင္၍, ေအာင္ပလႅင္ ကနကၠဒဏ္ရိပ္မွာ, ေအာင္ဘိသိက္ သြန္းေတာ္မူေသာ, အၾကင္ျမတ္စြာဘုရားႀကီးသည္၊

ဇယာသေန- ေနရဥၥရာ, မည္ထူးသာသည့္, နီလာေရာင္ရႊန္း, ေရယာဥ္စန္းႏွင့္, ျမစ္ကမ္းေသာင္စြယ္, သာေမာဖြယ္လွ်င္, ဘုန္းၾကြယ္ဆူဆူ, ဗုဒၶကၤူတုိ႔, ရိပ္ျဖဴရွစ္ဆင့္, ကဒဏ္ဖြင့္၍, အျမင့္ေခါင္ထီး, ဉာဏ္ေတာ္ႀကီးကုိ, အၿပီးပုိင္သ, အတုလေဇယသိန္, ဘူမိန္အထြတ္, တုလြတ္ေအာင္ေျမ, မုိက္ေမွာင္ေကြၽသည့္, ဇယာသန ေရႊပလႅင္ေတာ္ႀကီး၌၊

ဇယိတေဗၺ- ေအာင္တပ္ခင္း၍, ႏွိမ္နင္းထုိက္စြာ, ခႏၶာ ကမၼ, ကိေလသႏွင့္, မရဏဘိဘူ, ရန္သူစင္စစ္, ဆုိးညစ္ မုိက္ေမွာင္, သံသာေထာင္ဝယ္, ခ်ဳပ္ေႏွာင္ပိတ္ဆီး, ငါးစုံေသာမာရ္အသင္းႀကီးတုိ႔ကုိ၊

ဇယေႏၲာ- ဘုန္းေတာ္အနႏၲ, ကံေတာ္အနႏၲ, ဉာဏ္ေတာ္အနႏၲ, တန္ခုိးေတာ္အနႏၲ, ႀကီးျမတ္လွ၍, မရစံႏႈန္း, ဖက္မဲ့ၾကံဳးလ်က္, ႏွလုံးၾကည္သာ, ေအးျမတ္စြာပင္, မ်က္လႊာကုိမွ်, မၿငိမ့္ရပဲ, လက္စသိမ္းၾကံဳး, မာရ္အားလုံးကုိ, အဆုံး ပယ္ႏွင္, ေအာင္ပြဲႀကီးဆင္ေတာ္မူသည္ျဖစ္၍၊

ဇေယသီနံ- ေအာင္ဆုမဂၤလာ, အျဖာျဖာကုိ, ေဖြရွာေတာင့္တ, ေမွ်ာ္လင့္ၾကသည့္, မ်ားလွဟိႏၵဂူ, နတ္လူေသာင္း ေသာင္း, သတြာအေပါင္းတုိ႔ကုိ၊

ဇယာေပသိ- ေလာကီေလာကုတ္, မယုတ္မယုိ, ဆယ္ဆပုိလ်က္, လုိရာလုိရာ, ခ်မ္းသာ သီးသီး, ႀကံတုိင္းၿပီးေအာင္, ဆုႀကီးငွေဝ, ေအာင္ေစေတာ္မူၿပီ။

ေသာ ဇိေနာ-ထုိဇာတိ ပုည, ဂုဏ္မာနျဖင့္, တက္ၾကြေထာင္လႊား, ငါတကားဟု, ၾကံဳးဝါးၾကသူ, လူမင္းနတ္မင္း, ျဗဟၼာမင္းတုိ႔၏, ဝပ္စင္းညြတ္က်ဳိး, မာရ္စြယ္ခ်ဳိး၍, ရွိခုိးေကာ္ေရာ္, ဥဳးေတာ္တင္ရာ, ေတဇာေခါင္ဖူး, ေအာင္ပြဲမႉးျဖစ္ ေတာ္မူေပေသာ ျမတ္စြာဘုရားႀကီးသည္၊

ေမ- နာမ္႐ုပ္ဆတ္ဆတ္, ပရမတ္၌, ပညတ္တင္စား, တပည့္ေတာ္မ်ားအား၊

ဇယံ- ေဘးဒဏ္ရန္မာရ္, အႏၲရာယ္အေပါင္း, မေကာင္းဟူသမွ်, ေဝးကေရွာင္ကြင္း, ကင္းႀကီးကင္းလ်က္, ေကာင္းျခင္းဣ႒ာ, သုခမဂၤလာ, ရွစ္ျဖာသုံးဆယ္, ျပည့္ၿဖိဳးၾကြယ္၍, မုိးလယ္ေတာက္ထြန္း, လဝန္းစျႏၵာ, ကဲ့ပမာသုိ႔, ေရာင္ဝါထိန္ေဝ, သိရ္သေရႏွင့္, ဂုဏ္ေနႀကီးျမင့္, ေနလုိပြင့္လ်က္, တင့္တယ္ရိပ္ၿငိမ္, စီးစိမ္တက္တုိး, ဘဝဂ္မုိးေအာင္, ေကာင္းက်ဳိးေဝဆာ, ေအာင္ရာေအာင္ေၾကာင္း, ေအာင္ဆုအေပါင္းကုိ၊

ေဒတု-တရာသက္တုိင္, မပ်က္ႏုိင္ပဲ, တည္ခုိင္က်န္းမာ, ဘယာနတၳိ, ပကတိပင္ကုိယ္, ႏုပ်ဳိ႐ုပ္ဆင္း, ျပည့္တင္းအဂၤါ, မဂၤလာသီးသီး, ႀကံတုိင္းၿပီးေအာင္, ေအာင္ဆုႀကီး ေပးေတာ္မူပါအရွင္ျမတ္ႀကီးဘုရား။
(ေတာင္ၿမိဳ႕ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးေရး၊ (မွတ္) ၁၃၃၄-ခုႏွစ္ တန္ေဆာင္မုန္းလဆန္း ၂-ရက္ အဂၤါေန႔။)

ဆရာေတာ္ ဦးေဇာတာလကၤာရ

ဓမၼာနႏၵ ဝိဟာရ

ဟာ့ဖ္မြန္းေဗးၿမိဳ႔

ကုိယ့္ကုိကုိယ္ဖ်က္

ကုိယ့္ကုိကုိယ္ဖ်က္

ဖလံ ေဝ ကဒလႎ ဟႏၲိ၊ ဖလံ ေဝဠဳံ ဖလံ နဠံ။
သကၠာေရာ ကာပုရိသံ ဟႏၲိ၊ ဂေဗၻာ အႆတရႎ ယထာ။

(သဂါထာဝဂၢ၊ ျဗဟၼသံယုတ္၊ ေဒဝဒတၱသုတ္၊ ၁၅၆။)

ကဒလႎ- ငွက္ေပ်ာပင္ကုိ၊ ဖလံ- မိမိအသီးသည္၊ ေဝ- စင္စစ္၊ ဟႏၲိ ယထာ- သတ္ဘိသကဲ့သုိ႔လည္းေကာင္း၊ ေဝဠဳံ- ဝါးပင္ကုိ၊ ဖလံ- မိမိအသီးသည္၊ ဟႏၲိ ယထာ- သတ္ဘိသကဲ့သုိ႔လည္းေကာင္း၊ နဠံ- က်ဴပင္ကုိ၊ ဖလံ- မိမိအသီးသည္၊ ဟႏၲိ ယထာ- သတ္ဘိသကဲ့သုိ႔လည္းေကာင္း၊ အႆတရႎ- အႆတုိရ္ျမင္းမကုိ၊ ဂေဗၻာ- မိမိကုိယ္ဝန္သည္၊ ဟႏၲိ ယထာ- သတ္ဘိသကဲ့သုိ႔လည္းေကာင္း၊ တထာ- ထုိ႔အတူ၊ ကာပုရိသံ- ႏွလုံးသြင္းယုတ္ေသာေယာက်္ားကုိ၊ သကၠာေရာ- လာဘ္ပူေဇာ္သကၠာရသည္၊ သတ္ျဖတ္ဖ်က္ဆီးတတ္၏။

ဆရာေတာ္ ဦးေဇာတာလကၤာရ

ဓမၼာနႏၵ ဝိဟာရ

ဟာ့ဖ္မြန္းေဗးၿမိဳ႔